Mecmua-i Bektaşiye: Metin-inceleme

Abstract

Klasik Türk edebiyatında, son yıllarda üzerinde yapılan çalışmaların hızla arttığı şiir mecmuaları, bir antoloji niteliğinde olup derleyicinin şiir zevkini yansıtan bir mecmua olabileceği gibi belli bir görüşü yansıtmak amacıyla hazırlanmış mecmualardan da olabilmektedir. Nitekim bu teze konu olan Mecmua-i Bektaşiye de az önce sözü edilen ikinci tip mecmua türlerinden biridir. Çünkü söz konusu eser Alevi-Bektaşi gelenek ve kültürü çerçevesinde meydana getirilmiş bir mecmuadır. Bu çalışma, Ankara Milli Kütüphanede 06 Hk 687/1 arşiv numarasıyla kayıtlı Mecmua-i Bektaşiye isimli eser üzerinde yapılmıştır. İlk olarak giriş bölümünde Alevilik-Bektaşiliğin ne olduğu ve özellikleri hususunda bazı açıklamalar yapılmaya çalışılmıştır. Ardından Bektaşiliğin doğuşu, gelişimi ve Hacı Bektaş Veli hakkında kısa tarihsel bilgiler verilmiştir. Sonrasında mecmualarla ilgili çeşitli bilgiler verildikten sonra eserin nüsha tavsifi yapılmış, eserin muhtevası hakkında açıklamalarda bulunulmuştur. Muhteva ile ilgili olarak eserdeki şairler, nazım şekilleri ve vezinler hakkında tablolar halinde bazı sayısal verilere değinildikten sonra eserde sıklıkla geçen Alevilik-Bektaşilikle ilgili terim, kavram ve isimlere yer verilmiş, sonrasında eserin edebi değerlendirmesi yapılmaya çalışılmıştır. Son bölüm, eserin transkripsiyon alfabesiyle Latin harflerine aktarılmış metninden oluşmaktadır.Bu çalışmadan beklenen nihaî hedef, klasik Türk edebiyatındaki şiir mecmualarının öneminin fark edilmesini sağlamak ve şiir mecmuaları vasıtasıyla divan şiirine bir katkı sunabilmektir.Anahtar kelimeler: Mecmua, Şiir mecmuası, Alevilik, Bektaşilik, Mecmua-i Bektaşiye, İnceleme-Metin.

In classical Turkish literature, poetry journals whose studies rises quickly in recent years is on anthology quality. As it may reflect compiler poem pleasure, it may also prepare to reflect a certain opinion. As a matter of fact, poetry journals of Bektaşiye is also one of the second type of poetry journals. Because this work is a compiling review which is created according to Alevi-Bektashi tradition and culture.This study was done on poetry journal of Bektash which is recorded with number 06 Hk 687/1 in Ankara National Library. At the introduction of it, I tried to explain about what Alevism-Bektashism are and their characteristics. Afterwards, some historical context related to born and development of Bektashism with Hacı Bektaş Veli was taken place shortly. After that, brief information about poetry journals was given, the copy description of the study was done and then explanations are made about the content of the study. It was mentioned some numerical datas as table, about contents of poets, poetry and metres in the study. After, it was given place to term, concept and names about Alevism-Bektashism which were frequently mentioned in the study. Next it was tried literary evaluation of the study. Last part was formed the text which was translated into Latin alphabet by transcripting alphabet of the journal.The ultimate goal expected from this study, is contributing divan poems by poetry journals and providing awareness about importance of poetry journals in classical Turkish literature.Key words: Journal, poetry journal, Alevism, Bektashism, journal of Bektaşiye, Investigation-text.