Dünyada ve Türkiye`de petrol ürünlerinin dış ticareti, Türkiye`de gümrük işlem süreci ve vergilendirilmesi üzerine bir araştırma

Abstract

Bu tezin amacı: petrol ve türevlerinin, dünyada ve Türkiye'de enerji sektöründeki yeri, gelecek tahminleri ve dış ticaretini değerlendirmektir. Bunun yanında, petrol ve petrol ürünlerinin gümrük işlem süreci, vergilendirilmesi üzerine bilgi vermek ve ithalinde ortaya çıkan vergi ihtilaflarının incelenmesi ile ihtilafların minimize edilebilmesine yönelik öneriler sunmaktır. Ayrıca, Petrol ürünleri kaçakçılığı ve bununla mücadeleye ilişkin mevzuat ve alınan önlemleri değerlendirmektir. Günümüzde birincil enerji tüketiminde en büyük paya sahip olan petrol, gelecekte de bu alanda liderliğini korumaya devam edecektir. Petrole olan talep en çok taşımacılık ve petrokimya sektörlerinde yaşanacaktır. Dünyada en az 52 yıllık talebi karşılayacak ispatlanmış petrol rezervi mevcuttur. 2017 yılında dünyada 2.184 milyon tonluk ham petrol, 1.135 milyon tonluk petrol ürünü ticareti gerçekleşmiştir. Birincil enerji tüketimi yıllara göre artış gösteren Türkiye'de, 2017 yılında birincil enerji tüketimi içinde petrolün payı %32'dir. 2016 yılında Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılık oranı %74; petroldeki dışa bağımlılık oranı ise %90'dır. Türkiye'de 2018 yılında 21 milyon ton ham petrol ithalatı. 2017 yılında da 16,9 milyon ton petrol ürünü ithalatı ve 10,1 milyon ton petrol ürünü ihracatı gerçekleşmiştir. Petrol ürünleri gümrük iş ve işlemlerinde idare ile yükümlüler arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların ağırlıklı bölümü eşyanın tarife pozisyonunun belirlenmesinden kaynaklanmaktadır. Gümrük İdaresi, Gelir İdaresi Başkalığı ve EPDK'nın koordinasyonu ve uyumu ile özellikle ihtilafların çözümünde sade, açık ve anlaşılır kararların üretilmesi ve yapılan düzenlemelerin aynı nitelikleri taşıması ihtilafların azaltılmasına önemli katkı sağlayacaktır.

The purpose of this thesis is to evaluate, foreign trade of oil and its products, the role in the energy sector and future predictions. Moreover, to give information about customs clearance process, taxation of oil and oil products and to evaluate tax disputes related with oil and oil products and submit proposals to minimize disputes. In addition, to evaluate legislation law related to fighting against smuggling of oil products. Today, oil has the highest share among global total primary energy consumption. Transportation and petrochemistry will have highest share in oil demand. Total world proved oil reserves enough to meet 52 years of production. In 2017, total 2,184 million ton crude oil and 1,135 million ton oil product were traded all around the world. In Turkey, primary energy consumption has been increasing gradually. In 2017, oil has 32% share in primary energy consumption in Turkey. It is determined that in 2016, Turkey's foreign energy dependency was 74%; oil import dependency was 90%. In 2018, 21 million ton crude oil was imported by Turkey. In 2017, 16.9 million ton oil product were imported; 10.1 million ton oil product exported. Customs duties disputes, arise between the customs administrations and taxpayers, related with oil products are mostly result from designation of HS Code. In order to minimize these disputes, it is suggested that Customs Administration and Revenue Administration and Energy Market Regulatory Authority should work coordinately and accordantly, by creating clear, simple and comprehensible regulations which are oriented to solve these disputes.