Sait Faik Abasıyanık`ın Semaver adlı hikaye kitabının metindilbilimsel tahlili

Abstract

Dil bir milletin düşünce sistemini gösterir. Toplumlar için hem kaynaştırıcı hem de yaklaştırıcı bir temel unsurdur. Geçmişten günümüze kadar insan sürekli olarak dil üzerine düşünmüş ve çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalar önce dilbilim üzerine olmuş, daha sonra farklı dallara ayrılmıştır. Bu dallardan birisi de metindilbilimdir. Dilbilimin alt dalı olan metindilbilim, bir metni çalışma konusu yaparak o metni bağdaşıklık ve tutarlılık gibi özellikler açısından inceler.Bu çalışmada 1906-1954 yılları arasında yaşamış olan Sait Faik Abasıyanık'ın Semaver adlı hikâye kitabını metindilbilimi açısından değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırmada metindilbilimin yapısı çerçevesinde bağdaşıklık ve tutarlılık kavramları açıklanmış olup, hikâyeler üzerinde uygulanmıştır. Üzerinde çalıştığımız hikâyede metindilbilimini ve özellikle de bu alanın iki temel kavramı olan bağdaşıklık-tutarlılık olgularını inceledik. Bağdaşıklığı kapsayan öncül/bağımsız gönderim ögeleri, ardıl/bağımlı gönderim ögeleri, biçimsel/sözlüksel bağdaşıklık ögeleri ve metni bölümlere ayıran belirticiler incelemenin içeriğini oluşturmaktadır. Tutarlılık görünümlerinden olan özelleştirme bağlantısı, neden sonuç bağlantısı, karşılaştırma bağlantısı, zaman bağlantısı da incelenmiştir.İncelenen kısımların tümü bize hikâyelerin dilsel yapısıyla ilgili bilgi vermektedir. Özellikle gönderimi kapsayan artgönderim ve öngönderim ögelerinde zamirlerin varlığı dikkatimizi çekmektedir.Semaver adlı hikâye kitabı incelenirken Doğan Günay'ın Metin Bilgisi adlı kitabı ve Canan Ayata Şenöz'ün Metindilbilim ve Türkçe Dilbilim kitabı temel alınmıştır. Ayrıca Leyla Subaşı Uzun'un Orhon Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı adlı incelemesinden yararlanılmıştır.

Language shows the thinking system of a nation. It is both a fusing and convergent basic element for societies. From the past to the present day, people have constantly thought about language and made studies. These studies were primarily on linguistics and then divided into different branches. One of these branches is text linguistics. As a sub-branch of linguistics, text linguistics examines a text in terms of features such as cohesion and consistency by making it a subject of study.The aim of this study is to evaluate the story book of Sait Faik Abasıyanık who lived between 1906-1954 in terms of text linguistics. In the study, the concepts of cohesion and consistency were explained within the framework of the structure of text linguistics and applied on the stories. In the story we are working on, we examined the text linguistics and especially the two basic concepts of the field of cohesion-consistency. The content of the study consists of precursor / independent reference elements, consecutive / dependent reference elements, formal / lexical correlation elements, and text separators. The customization link, cause and effect link, comparison link, cause link and time link are also examined.All of the sections examined give us information about the linguistic structure of the stories. Especially the presence of pronouns in postponings and preponings, which include the reference, draws our attention.Semaver's story book is based on Doğan Günay's Text Knowledge and Canan Ayata Şenöz's Textology and Turkish Linguistics.