Berberî dilinin Kabil ağzında Türk algısı ve Türkçe söz varlığı

Abstract

Üç yüzyıl boyunca (1515-1830) Cezayir'e hükmeden Osmanlı İmparatorluğu devrinde, Cezayir halkları (Berberîler, Araplar, Morlar, Yahudiler...) ve Türkler hem kültür hem de dil açısından birbirlerini etkilemişlerdir. Bu halklardan biri ise, eski çağlardan beri Kuzey Afrika'da yaşayan Berberîler ve özellikle Kabil halkıdır. Osmanlıların etkisi; Berberî toplumlarından biri olan Kabillerin kültürü ve dili üzerinde önemli bir yere sahiptir. Böyle olmasına rağmen, Berberîcedeki Türkizmler (Türkçe unsurlar), akademik çalışmalarda ihmal edilmiş bir konudur. Bu üç yüzyıllık tarihsel devir süresince, Kabilcede Osmanlıların varlığı dört kelimeye indirgenmiştir: baqlawa, beylek, bacaγa ve lxuğa. Bu çalışmada, Berberî Dilinin Kabil Ağzında Türk Algısı ve Türkçe Söz Varlığı başlıklı yüksek lisans tezinde, Kabillerin 1515-1830 yılları arası dönemi ele alınmış ve Kabil Berberîcesinde bulunan Türkizmlerin sosyolojik ve lengüistik açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca Cezayir halkı, 1848 yılında Fransa sömürgesi altındayken, soyadı almak zorunda kalmıştır. Günümüze kadar devam eden bu soyadlarında birçok Türkçe lakap ve iz bulunmaktadır. Çalışmada kapsamında Kabil soyadlarında bulunan Türkçe lakaplardaki Türkizmlere de yer verilecektir. Tüm bu Tüksizmlerde sadece bugünkü Türkizmler değil, 16-18. yy da Kabil halk şiirinde kullanılıp unutulmuş olan söz varlığı da ele alınacaktır.

The Ottoman Empire reigned Algeria for three centuries during which theAlgerian people ( Berbers, Arabs, Moors, Jews...) and the Turkish influenced oneanother in a way or another especially in terms of culture and language. Berbersand Kabyles who have existed since antiquity were a worthwhile subject in theOttoman Empire's history. On the other hand, the Ottoman existence takes animportant corner in Kabyle culture. Although the case, the subject of Turcisms(Turkish Loans) is almost neglected in academic works and research papers. Thiswide culture is just reduced to four words; Baqlawa, Bacagha, Lxuga and Baylek.For this reason, and after evaluation of the historical era of Kabykia which lastedfrom 1515 to 1830, this Master dissertation entitled `Turkish Elements andPerception of Turkish in Berber Language «Kabyle dialect»` aims at asociological and linguistic study of Turcisms in Kabyke language. Algeria as anancient French colony, and after the passing of the Civil State Law in 1948, manyTurkish family names are witnessed. That's why this work deals also with theTurkish surnames in Kabyle families. The subject of this modest work is not onlyconcerned with Turcisms which are currently present in Kabyle language., but alsoit highlights the mention of Turcisms used in the past times that are mainlyforgotten in the present Kabyle language. These tursisms stated only in the Kabylefolk poetry.