Bağımsızlık dönemi (1991-2017) Kazakistan`da dil durumu: Ana Dili halk gazetesi temelinde bir analiz çalışması

Abstract

Bu çalışmada Kazakistan'ın ulus inşası sürecinde uyguladığı dil siyasetinin Kazak dilsel kimliği üzerindeki rolü ve etkisi Ana Tili Gazeti' nde yayınlanan yazılar temelinde incelenmektedir. Çalışmanın temel amacı Bağımsızlık döneminde Kazakistan'da Ana Tili Gazeti'nin oynadığı rolü ve ulus inşası sürecinde geleceğe ait planlar yapan Kazakistan Cumhuriyeti'nin hangi faaliyetlerde bulunduğunu ortaya koymaktır.Tezin altyapısı olan birinci bölümde toplum, kültür, cinsiyet, ideoloji, dil planlaması ve dil politikası kavramlarının dil ile ilişkisi açıklanırken Türkiye'de ve Türk Dünyasında yürütülen dil politikaları hakkında bilgi verilmektedir. İkinci bölümde Kazak ulusunun inşa süreci, Çarlık Rusya ve SSCB dönemlerinde dile yönelik yapılan asimilasyon politikaları ve uluslaşma-dil ilişkisinden söz edilmektedir. Üçüncü bölümde Ana Tili Gazeti'nin biçimsel özelliklerine ve tarihine değinilmektedir. Dördüncü bölümde Ana Tili Gazeti'nde çıkan dil konulu yazılar analiz edilerek gazetenin Kazak diline etkisi ve Kazakistan'da Kazakça'nın diğer azınlık dillere karşı durumu hakkında bilgi verilmektedir. Sonuç bölümünde ise Ana Tili Gazeti' nin Kazakistan'ın ulus-devlet inşası sürecinde milli kimliğin oluşmasında etkili olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca Kazak devlet yönetiminin Ana Tili Gazeti aracılığıyla Slav azınlıklar ile yükselen Kazak milliyetçiliği arasında bir denge politikası uyguladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle bugün Kazakistan Cumhuriyeti bağımsızlığından bu yana sürdürdüğü ''toplumsal uzlaşı'' ve ''ulusal hoşgörü'' değerlerini devletin ideolojisi olarak korumaya devam etmektedir.Anahtar Kelimeler: Kazakistan, Milli Kimlik, Dil, Dil Politikaları, Ana Tili Gazeti.

In this study, role and effect of Kazakhstan's politics for language during nation building is investigated based on articles published in Ana Tili newspaper. The main purpose of the study is to reveal the role of Ana Tili newspaper and which activities the country making plans for building future of a nation.In the first part of this thesis: while the relation is explained between society, culture, gender, ideology, language planning and language policy aspects with the language; information is given about language policies conducted in Turkey and Turkish World. In the second part; the construction of Kazakh Nation, assimilation politics followed during Tsarist & USSR periods and nation building – language relationship is explained. Third chapter is discussing Ana Tili Newspaper's formational characteristics and history. Fourth chapter is informing Kazakh Language's status against other minority languages by analyzing articles about language in Ana Tili Newspaper. In final chapter, it is concluded that during building the national identity of Kazakh nation-state, Ana Tili was effective and Kazakh state administration carried out a balance policy between Slav minorities and rising Kazakh nationalism. Therefore, Kazakhstan Republic is protecting `social compromise` and `national tolerance` values as a state policy since the independence.Keywords: Kazakhstan, National Identity, Language, Language Policies, Ana Tili Gazeti