Klasik Dönem Osmanlı hukukunda Avârız vergileri

Abstract

Osmanlı mali hukuk literatüründe avârız, olağanüstü durumlarda reayanın ödediği ayni, nakdi veya hizmet biçimindeki vergileri ifade eden kapsayıcı bir terimdi. Klasik dönemin başlarında düzensiz bir vergi mahiyetine sahip olan avârız, süreç içerisinde ekonomik yapıdaki kötüleşmelere paralel olarak değişikliğe uğramış ve düzenli olarak tahsil edilen bir vergiye dönüşmüştür. Ayrıca avârız içerisinde değerlendirilen çok sayıda farklı vergi türü, devlet tarafından toplu bir şekilde ortaya konulmayıp ihtiyaçlar ölçüsünde peyderpey ihdas edilmiştir. Tezde hukuki bir bakış açısıyla klasik dönem içinde avârızın nasıl değiştiği ve hangi vergileri kapsamına aldığı izah edilmeye çalışılmıştır. Bu aşamada hem teorik hem de pratik açıdan Osmanlı Devleti'ndeki avârız vergilerinin uygulanışı ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı vergi hukuku, vergi muafiyeti, avârız türü vergiler, avârız hane, avârız vakıfları, mali dönüşüm.

In Ottoman financial law literature, avârız was a generic term expressing types of taxes like tax in-kind, nominal taxes or tax in service paid by rayah in case of emergency. Having an irregular tax quality at the beginning of the classical period, avârız underwent a change in parallel with the worsening economy and transformed into a regularly collected tax. Additionally, a wide range of evaluated taxes within avârız were not presented processionally rather they were gradually created according to requirements. The present thesis aims to set forth how avârız have changed within the classical period and which of the taxes has it included with a legal perspective. At this stage the application of avârız taxes in the Ottoman State have been discussed both theoretically and practically.Key Words: Ottoman tax law, tax immunity, avârız-type taxes, avârız hane, avâriz foundations, financial transformation.