Kurumsal sürdürülebilirlik boyutuyla insan kaynakları yönetimi: Bist sürdürülebilirlik endeksinde bir araştırma

Abstract

Küreselleşen dünyada çevresel, ekonomik ve sosyal sorunların artması teknolojik gelişmelere ayak uyduramamanın zorluğu ile işletmelerin rakipleri ile rekabet etmeleri giderek azalmaktadır. Bu noktada, sürdürülebilirlik kavramı ortaya çıkmıştır. Bu kavram işletmelere rekabet avantajı sağlayıp yeni bir yönetim anlayışı sunmaktadır. Ayrıca çevresel, sosyal ve ekonomik boyutlar arasındaki dengenin sağlanmasına katkıda bulunmaktadır. Varlıklarının devamlılığını sağlamak isteyen işletmeler rekabet avantajını sürdürmek için kurumsal sürdürülebilirliği tam anlamıyla gerçekleştirme ve sahip olduğu kaynakları en iyi şekilde kullanabilmelidir. Bu açıdan işletmeleri, rakiplerinden farklı kılan ve onlara rekabet avantajı sağlayan en önemli kaynaklardan biri ''insan''dır. İşletmeler yönetimlerini gerçekleştirirken insan odaklı bir yaklaşımı benimsemeli ve bu durumu sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirmelidirler. İnsan kaynakları yönetimini (İKY) sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirmek, işletmelerin rakiplerine yönelik önemli stratejik bir avantaj sağlamasına yardımcı olmaktadır. Çalışmanın örneklemini Türkiye Borsa İstanbul BIST-Sürdürülebilirlik Endeksi'nde kote (dahil) olan ve sürdürülebilirlik raporları yayınlayan 54 işletme oluşturmaktadır. İşletmelerin sürdürülebilirlik raporlarında yer alan insan kaynakları (İK) uygulamaları içerik analizi ile yüksek performanslı çalışma sistemine göre incelenmiştir. Yüksek performanslı çalışma sistemi Shih ve arkadaşları (2006) tarafından oluşturulan bir modeldir. Bu çalışmada işletmelerin İKY alanında ön planda olan konuları ortaya koymak amaçlanmıştır. Modelin içerisinde yer alan İK uygulamaları; iş yapma yeteneği (işgörenlerin seçimi ve gelişimini destekleyen uygulamalar), işin çalışan için anlamı (işgörenlerin katılımı ve ortak bilgi platformları), iş yapma motivasyonu (işgörenlerin performanslarını etkileyen terfi ve ücret olanakları) ve iş güvencesi olarak sıralanabilir. Çalışmanın sonucunda endekse kote (dahil) olan işletmelerin Shih ve arkadaşları (2006) tarafından oluşturulan YPÇS modelinin iş altyapısı başlığı altında bulunan İK uygulamalarının tercih edildiği belirlenmiştir. Ancak modelde yer alan temel uygulamaları destekleyen İK uygulamalarının işletmeler tarafından tercih edilmediği tespit edilmiştir.

Increasing environmental, economic and social problems in a globalized world with the difficulty of not being able to keep up with technological developments, the competition of businesses with competitors is gradually decreasing. At this point, the concept of sustainability has emerged. This concept gives businesses a competitive advantage and offers a new management approach. It also contributes to the balance between environmental, social and economic dimensions. Businesses that want to ensure the continuity of their assets must fully realize corporate sustainability and make the most of the resources they have in order to maintain their competitive advantage. In this respect, one of the most important sources that makes businesses different from their competitors and gives them a competitive advantage is `human.` Businesses need to take a human-focused approach in carrying out their management and realize this situation in a sustainable way. Realizing human resources management (HRM) in a sustainable manner helps businesses to gain a significant strategic advantage over their competitors. The sample of the study is composed of 54 businesses that are quoted (included) in the Istanbul BIST-Sustainability Index of the Borsa of Turkey and which publish sustainability reports. Human Resources (HR) applications included in the sustainability reports of enterprises were examined according to the high performance working system with content analysis. The high performance operating system is a model created by Shih et al (2006). The aim of this study is to present the issues that are at the forefront of the field of HRM. HR practices included in the model can be listed as the ability to do business (applications that support the choice and development of employees), the meaning of the job for the employee (participation of employees and common information platforms), motivation to do business (promotion and wage opportunities that affect the performance of employees), and job assurance. As a result of the study, it was determined that HR practices under the business infrastructure heading of the HPWS model created by Shih et al (2006) of enterprises with index quota (included) were preferred. However, it has been found that HR applications that support the basic applications included in the model are not preferred by businesses.