Dı lîstıkên zarokan de cıyê zûgotınokan

Abstract

Tekerleme anlamlı ya da anlamsız sözcüklerin bir araya gelerek oluşturduğu,bazen kafıyeli bazen kafıyesiz, söyleminde belli bir agengi olan kalıpsözlerdir.Tekerlemeler bazen oyunlarda, bazen masallarda, bazen de bilmeceşeklinde, bazen de bağımsız söz kalıpları olarak karşımıza çıkarlar.Tekerlemelerkalıp olarak şiir olmasalar da ritm ve söyleniş açısından şiirin bir parçasıdır.Çocukların üretiği tekerlemeler onların ilk edebi ürünüdür. Tekerleme çocukedebiyatının bir ürünü olmakla beraber, kullanımı da söylenmesi de çocuksudur veçocukların dünyasını yansıtır. Çocuklar tekerlemeyi oyunlarında, şakalarında,arkadaş ortamında, yaşamın bir çok alanında eğlence amaçlı kullanır.Bu çalışmada da çocuk oyunlarında söylenen tekerlemeler ele alınmıştır.Genelde kürtçe tekerlemelerin tanıtılması, özelde çocuk oyunlarında söylenen kürtçetekerlemelerin araştırılması amaçlanmıştır.Çalışmada 286 tekerleme kullanılmış olupbu tekerlemeler farklı farlı yörelere aittir. Tekerlemelerin tamamı sınıflandırıldı veçocuk oyunlarında söylenen tekerlemeler fonksiyon ve şekil yönüyle değerlendirildive varyant analizi yapıldı. Çocuk oyunlarında söylenen Kürtçe tekerlemeler, dikkatçekmek, oyunun coşku ve heyecanını arttırmak, oyunda dikkatin dağılmasınıönlemek; bazen ebe seçimi, bazen oyuncu belirlemek için, bazen de eleme amaçlıkullanılır. Bazen oyunun başında söylenir bazen de oyuna eşlik ederler. Şekilbakımından ise, bazen belli bir kafiyeye göre söylenmiş, bazen de serbest bir şekildeoluşmuşlar.Anahtar Sözcükler: Tekerleme, Halkbilimi, Çocuk Edebiyatı, ÇocukOyunları, Kürtçe

Nursery rhymes are pattern statements which are combined by meaningful ormeaningless words, rhymed or unrhymed words but which also have an harmony inthe pronunciation. Nursery rhymes are seen sometimes in plays, tales, riddles andsometimes independent from these patterns. Even if Nursery Rhymes are'not seen asa poem because of it's form , they can be seen as a part of poem in terms of rhythmand pronunciation. The Nursery Rhymes that children produce are actually their firstliterary work.In adition to it's being belonged to children's literature, NurseryRhymes are also childish in terms of usage, pronunciaton and it reflects children'sworld. Children use Nursery Rhymes in their games, jokes, and in many part of theirlives as a means of fun.This study deals with the Nursery Rhymes which are being used in games.Genarally it is aimed to present the Kurdish Nursery Rhymes and we also researchedthe the Kurdish Nursery Rhymes that are in games.In this study, there are 286Nursery Rhymes and they belong to different regions.All these Nursery Rhymeswere classified and the ones which are used in games were evaluated in terms ofform and function and variant analysis was made.The Kurdish Nursery Rhymes ingames are sometimes used to draw attention, enchance excitement and enthusiasm,prevent distractibility, choose EBE (a term used in games) choose players andsometimes to eliminate players. Sometimes it is said at the first time or during thegames. They are sometimes in a certain rhyme but sometimes freely rhymed in termsof their form.Key Words: Nursery Rhym, Folklore, Children's Literature,Children's Play,Kurdish