Dı helbestên Cegerxwîn de ajal

Abstract

Bu çalışmada 20. yüzyılın ünlü Kürt şair ve yazarı Cegerxwîn'in şiirlerinde geçen hayvanlar incelenmiştir. Genel olarak Dünya Edebiyatında özelde de Kürt Edebiyatında, edebiyatın bir türü olan şiirlerde kullanılan hayvanlar üzerinde çalışma yapılmıştır. Divan Edebiyatı diye de tabir edilen Klasik Kürt Edebiyatında kullanılan hayvan isimleri örneklerine de yer verilmiştir. Tez çalışmasının temelini teşkil eden Cegerxwîn'in Şiirlerinde Hayvanlar konusunun yanı sıra Cegerxwîn'in hayatı, aldığı eğitim, ailesi, mahlası, basılmış edebi eserleri, edebi kişiliği, şiirlerinin teması, edebi dili, etkilendiği edebi şahsiyetler ve vefatı konuları araştırılmıştır.İnsanların hayatında önemli bir yer tutan hayvanların, sosyo-kültürel yaşantının yansıması olan edebiyatta nasıl yer aldığı konusu örneklerle incelenmiştir. Hayvanların hangi özelliklerinden dolayı şiirlerin beyitlerinde yer aldıkları üzerinde de çalışılmış ve her örnek açıklamasıyla birlikte verilmiştir. Cegerxwîn'in şiirlerinde de bu örneklerden alıntılar yapılmış ve açıklamalarıyla birlikte yazılmıştır. Halk kültürüne çok iyi vakıf olan ve bunu aldığı iyi bir medrese eğitimiyle harmanlayan Cegerxwîn, hayvan hikayelerini ve hayvanlara ithaf edilen özellikleri şiirlerinde ustalıkla kullanmıştır. Bu çalışma bir anlamda edebiyat-hayvan ilişkisini incelemekle birlikte hayvanların, insanların düşünce dünyasında nasıl bir tasavvura sahip olduklarını göstermesi açısından de değerlidir. Halk kültürünün önemli bir parçasını teşkil eden hayvan hikayelerinin ve hayvanların edebiyata yansıması konusunun incelenmesi yararlı olacaktır. Anahtar Kelimeler: Klasik Edebiyat, Kürt Edebiyatı, Cegerxwîn, Şiir, Hayvanlar. Sayfa Sayısı: 108Danışman: Doç. Dr. Nesim SÖNMEZ

In this study, the animals were analysed in famous 20th century Kurdish poet and writer Cegerxwîn's poetry. Generally in World Literature and particularly in Kurdish Literature have been studied on the animals used in poetry, which is a genre of literature. Also called Divan Literature examples of animals names included which were used in the Classical Kurdish Literature. In Cegerxwîn`s Poems the side of animals issues, which constitute the basis of the thesis work, as well as Cegerxwîn`s life, education, family, pseudonym, printed literary works, literary personality, theme of his poems, literary language, literary figures and his deaths were analysed.The issue of animals analysed with examples, which have an important place in human life and how did take place in literature which is a reflection of socio-cultural life. Because of which characteristics of the animals, they have been studied in the couplets of poems and each example has been given with its explanations. In Cegerxwîn's poems have been quoted from these examples and have been written together with their explanations.This study, in a sense, analyses the relation between literature and animals, and it is also valuable in terms of showing how animals have imagination in the world of thought. It will be useful to analyses the animal stories which constitute an important part of folk culture and the reflection of animals in literature.Key words: Literature, KurdishLiterature, Cegerxwîn, Poem, Animals.Quantity of page:108Supervisor:Doç. Dr.Nesim SÖNMEZ