Rengvedana bınemayên nûxwazîyê dı helbestên Hızırvan Ebdullah de

Abstract

Kürt edebiyatı araştırmalara konu olabilecek birçok güçlü ve zayıf noktalara sahiptir. Bu konulardan biri de yenilikçilik ve bunun bilhassa Kürt dili ve farklı ağızları üzerine olan etkisidir. Bu konunun seçilmesindeki asıl amaç; araştırmanın yorumlama üslubunun temeli üzerine, yenilikçiliğin Kürt edebiyatı bilhassa Bahdinan yöresi üzerindeki etkisi ve buna bağlı edebi grupları ortaya çıkarmak ve bu grupların bilinmeyen hususiyetlerini ortaya koymaktır. Bu çalışmada yenilikçilik kavramına yer verdik. Yenilikçiliği açıkladık ardından modernizm kavramının tanımlarına yer verdik. Aynı zamanda bu çalışmamızda modern edebiyatın tarihini açıklığa kavuşturmaya çalıştık. Modernizmin Avrupa'daki ve Irak'taki gelisim evrelerine de deginildi ve . Bu çalışmamızda modernizmin Kürt yörelerindeki akımlarına, kabul görmüş gruplarına yer verdik. İlk grup `Kerkük Kifrî` adı ile 70li yıllarda ortaya çıkmıştır. Bu grubun temsilcileri durma noktasındaki edebiyatlarını geliştirme fikrini savunmaktadırlar. Muhim şairlerinden biri Şêrko Bêkes e. Buna benzer birçok grup ortaya çıkmıştır. Örneğin; `Kerkük Kifrî` 1971 de, `Wêran` 1994 de kuruldu ve ''Akrê` ile `Koma Nûkirin Her û Her` 1995 senesinde Behdînan yöresinde ve Duhok şehrinde ortaya çıkmıştır. Hizirvan Ebdullah, Duhok şehrindeki grubun temsilcilerinden biridir. Bu çalışmamızda yenilikçiliğin temelleri söz konusu düşünürün şiirleri üzerindeki yansıması, aynı zamanda dil açısından şiirin unsurları ve şiirdeki kafiye açısından yorumlanmıştır. Eleştiri modernizmin temelleriden biridir ve bu tezde bu konu açığa kavuşturulmuştur. Anahtar Kelimeler: Modernizm, Irak Kürtlerinin Yenilikçiligi, Her û Her Yenilikçiligi, Behdînan Bölgesi, Hizirvan Ebdullah'in Şiirleri.

Kurdish literature has many strong and weak points that can be the subject of research. One of these issues is innovation and especially its effect on Kurdish language and different dialects. The main purpose of selecting this subject is to reveal the effects of innovation on Kurdish literature, especially in Behdînan region, and the related literary groups and the unknown characteristics of these groups on the basis of the interpretation style of the research. We have included the concept of innovation in this study. We explained innovation, and then included definitions of modernism. At the same time, we tried to clarify the history of modern literature in this study. The emergence of modernism based on Europe and the Iraq has been discussed. In this study, we have included modernist movements in Kurdish regions and accepted groups. The first group emerged in 1970s named `Kirkuk Kifrî`. The representatives of this group advocate the idea of developing their literature which is came to a standstill. Şêrko Bêkes is one of the representatives. Many similar groups have emerged. For Example, `Kirkuk Kifrî` was founded in 1971 and `Wêran` was emerged in 1995. Besides, `Akrê` and `Koma Nûkirin Her û Her` have emerged in 1994 in Behdînan Region, Duhok.Hizirvan Ebdullah is one of the representatives of the group in Duhok. In this study, the foundations of innovation were interpreted in perspective of reflection on the poems of the thinker, the elements of poetry and rhyme in poetry. Criticism is one of the foundations of modernism and this topic has been clarified. Key Words: Modernism, Innovation of Iraqi Kurds, Her û her Innovation, Behdînan Region, Poetry of Hizirvan Ebdullah.