Li herêma doskiyan çend deqên edebiyata Kurdî

Abstract

Hakkâri Kürt edebiyatı Konusunda tarihi bir şehirdir. Bu eski şehirde birçok edib ve şair yetişmiştir. Bu edib ve şairler Kürt edebiyatının dokuma tezgâhını bu şehirde kurmuşlar ve cümlelerini arifane bir şekilde örmüşlerdir. Kürt edebiyatının önde gelen edebiyatçıları bu kadim şehirde edebiyatçılar için yol gösterici ve ilham kaynağı olmuşlardır. 20. Yüzyılda Gulord ailesine mensup edebiyatçılar da onların yolunda yürümüş ve Kürt edebiyatının dokuma tezgahını Doski dağlarının içine kurmuş ve beyitlerini arifane bir şekilde örmüşlerdir. Gulord ailesi +aslen Doski aşiretine mensuptur. Doski aşireti Duhok ve Yüksekova'da yerleşik olup, çoğunluğu Duhok'ta yaşamaktadırlar. Gulord ailesi ise Hakkâri'nin Yüksekova ilçesi'nin Bostancık köyünde yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bu aileden birçok alim ve edip çıkmıştır. Ailenin öncü şahsiyetlerinden alim ve siyasetçi olan Molla Hüseyin Doski'dir. Molla Hüseyin 19. Yüzyılın sonlarında Gulord köyünde dünyaya gelmiştir. Ailenin edebiyat alanında eserler vermiş diğer şahsiyetleri ise Molla Ahmed ve Molla Abdülmecid'tir. Molla Ahmed hem alim, hem de edib bir şahsiyettir. Aynı zamanda mütevazi, dünya malına tamah etmeyen ve toplum üzerinde iz bırakmış bir kişiliğe sahipti. 19. Yüzyılın sonlarında dünyaya gelen Molla Ahmed bölgede arif ve veli bir kişi olarak biliniyordu. Muvluduş-Şerifi kürtçe yazmış olup, aynı zaman Yermük harbi ile ilgili olarak Farsça bir şiir kitabını da kaleme almıştır. Mevluduş-Şerifi bu tez de yer almaktadır. Molla Abdülmecid de bu ailenin önemli edip ve şairlerinden birisidir. O da 20. Yüzyılda yaşamış olup, hala hayattadır. Birçok şiir yazmış ve Güldeste ismli şiir kitabı bu tez de yeralmaktadır. Gulord ailesinin bu önemli şahsiyetleri sadece edebiyat alanında değil, aynı zamanda toplumsal alanda da önemli görevler icra etmişlerdir. Bölge halkı hem dini, hem de toplumsal proplemlerinin çözümü için onlara başvurmuşlardır. Bu çalışmada Hakkari ve Yüksekova hakkında bilgiler verilmiş ve Molla Hüseyin Doski'nin hayatına yer verilmiştir. Molla Ahmed ve Molla Abdülmecid'in hayatları anlatılmış, Molla Ahmed'in mevlidi ve Molla Abdülmecid'in Güldeste kitabı içerik ve edebi yönden tahlil edilmiştir.

Colemêrg is a historical city and place in the field of Kurdish Literature. In this historical area, many writers and poets in Kurdish Literature have grown up. Those people have kitted their words in a artistic way and maked their sentences to spread throughout the world in a meaningful way in Colemêrg. The foremost writers and poets of Kurdish literature in this area have been guides for other next writers and poets. In Doskian Mountains, during the era of the 20th century, some writers from the Gulordian family also narrated their words by following the ancient literature forms in Kurdish Literature. The Gulordian family originates from the Doskian Tribe. Most of the Members of The Doskian tribe lives in Duhok and Gever. The Gulordian family keep on living in the Village of Glord which is in Gever. This family has grown up many famous writers and scholars. One of the most important writers, politicians and scholars in this family is undoubtedly Mullah Hussain Doskî. Mullah Hussain was born in Gulord Village at the end of the 19th century. Later, he became the Minister of the Justice in Kurdish Republic of Mahabat. The other two people in this family, who developed so much in Kurdish Literature, are Mullah Ahmad Gulordi and Mullah AbdulMajed Gulordi. Mullah Ahmad was both a scholar and a writer. He was a modest person and also did not take the world things into consideration in his life. His impact on society increased and increased. Mullah Ahmad was also born in late of 19th century, too. He was identified as a well-known and Scholar person in his area. Mawludush-Sheriff in Kurdish Language was written by Him. He has also written a Poem book in Persian Language about Yermuk War. His Mawludush-Sheriff has taken its place in this thesis and article. Mullah Abdulmajed is also a poet and a great person in this family. He was born in 20th century and he is still alive in society. He has written many poems and his book `Guldeste` also takes its place in this thesis or article, too. These important and great people take a great role not only in the field of Kurdish Literature but also in society as well. People in the area have applied to these people to resolve their social and religious problems and issues in society. This article also provides some information about Colemerg and Gever, too. The lives of Mullah Hussain, Mullah Ahmad and Mullah Abdulmajed have been written in this thesis. Also the text of Mullah Ahmad `Mawludash-Sheriff and the book of Abdulmajed `Guldeste` have been analysed in terms of literature and content.