Uluslararası koruma kapsamındaki yabancıların çalışma ve sosyal güvenlik hakkı

Abstract

Coğrafi konum itibariyle komşu olduğu ülkelerde yaşanan siyasî ve toplumsal sıkıntılar sonucu o topraklarda yaşayan insanların başlattığı göç hareketi Türkiye'yi en çok göç alan ülkelerden biri haline getirmiştir. Bu durum Türk Hukukunda konuya ilişkin kapsamlı düzenlemeler yapma gerekliliği doğurmuştur. Yapılan düzenlemelerin bir kısmı da yabancıların hak ve özgürlüklerine ilişkindir. Bu hak ve özgürlüklerin en önemlilerinden biri olan çalışma ve sosyal güvenlik hakkı, bir ülkenin kendi vatandaşlarının yanında o ülkede bulunan yabancılara ve uluslararası koruma statüsü sahiplerine de tanınmıştır. Bu nedenle bu çalışmada yabancıların Türkiye'de sahip oldukları çalışma ve sosyal güvenlik hakkına ilişkin düzenlemeler; uluslararası sözleşmeler ve Türk hukuku dikkate alınarak incelenmiştir. Bu çalışmada çalışma ve sosyal güvenlik hakkı, hem eski kanunlar hem yeni kanunlarla birlikte değerlendirilmiştir. Çalışmanın konusuna ilişkin olarak yakın tarihe kadar Türk hukukundaki en temel düzenleme 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun iken 28.07.2016 tarihi itibariyle 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu yürürlüğe girmiştir. 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uluslararası koruma statüsü sahiplerinin çalışma hakları gibi birçok konuyu tek bir çatı altında düzenlemiş ve bazı yenilikler getirmiştir. Uluslararası koruma başvurusu sahipleri ile uluslararası koruma kapsamındaki yabancılar, Uluslararası İşgücü Kanunu ile çalışma hakkı yönünden daha ayrıntılı bir düzenleme alanına sahip olmuşlardır. Uluslararası hukukta ise Mültecilerin Hukukî Durumuna İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi ve BM Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi başta olmak üzere birçok sözleşme ile mülteci ve diğer uluslararası koruma türlerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Çalışma ve sosyal güvenlik hakkı; birçok sözleşmede devletlerin, eşit muamele ilkesi gereğince, ülkelerinde bulunan yabancılara kendi vatandaşlarıyla eşit düzeyde tanıması gereken haklar olarak düzenlenmiştir. Bu çalışmada, uluslararası sözleşmelerde yer alan bu düzenlemeler uluslararası koruma kapsamındaki yabancılar açısından değerlendirilmiştir.

In countries where Turkey is geographically neighboring, the political and social distress that has taken place in these countries has started the migration movement of the people living in the resultant lands. Thus, Turkey has become one of the countries that receive the most immigration. This situation necessitated comprehensive regulation of the subject in Turkish Law. Some of the arrangements made are related to the rights and freedoms of foreigners. The right to work, which is one of the most important of these rights and freedoms, and the right to social security, is recognized by the citizens of an individual country as well as the foreigners and international protection status owners in that country. Hence, in this thesis, regulations on work and social security rights in Turkey by foreigners has been examined taking into account international conventions and Turkish law. In this thesis, the right to work has been evaluated with both the old and new laws. Regarding this, while the most basic regulation was the Law on Work Permits for Foreigners No. 4817, the International Workforce Act no. 6735 was enacted on 28.07.2016. The International Workforce Act No. 6735 has enacted several innovations under one roof, such as the rights of working with international protection status owners. Foreigners who hold international protection applications and have international protection status have had a more detailed regulatory framework for the right to work with the International Labor Law. In international law, many agreements which including the 1951 Geneva Convention on the Status of Refugees and the UN Economic, Social and Cultural Rights Convention have been made with regard to refugees and other types of international protection. In many conventions, the right to work and social security has been regulated as the right of states to be equally recognized by their citizens with foreigners in their countries in accordance with the principle of equal treatment. In this thesis, these regulations in international agreements have been evaluated in terms of foreigners covered by international protection.