Mahmut Şevket Paşa suikasti ve suikastin İstanbul basınındaki yansımaları

Abstract

1856 yılında Bağdat'ta dünyaya gelen Mahmut Şevket Paşa, babasının da isteğiyle askerlik mesleğine yönelmiştir. 1877'de Mekteb-i Harbiye'ye giren Paşa 1882'de mezun olmuş, çeşitli askeri görevlerde bulunduktan sonra asıl şöhretini 31 Mart olayını bastırmakla görevli Hareket Ordusu Kumandanlığı'nı üstlenmekle elde etmiştir. Ardından I.,II. ve III. Ordu Müfettiş-i Umumisi unvanını alan Mahmut Şevket Paşa İbrahim Hakkı Paşa kabinesinde Harbiye Nazırı olarak ilk kez kabineye girmiştir. Hakkı Paşa'nın istifasının ardından kurulan Sait Paşa'nın kurduğu hükümette de nazırlık görevini sürdüren paşa, 23 Ocak 1913 tarihli Babıali Baskını sonrasında İttihatçılar'ın desteği ile Sadrazamlık ve Harbiye Nazırlığı görevine getirilmiştir.Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa; Harbiye Nezareti'ndeki çalışmalarını bitirdikten sonra yaverleri ve şoförüyle beraber Babıali'ye gitmek için tramvay yoluna geldiği sırada 11 Haziran 1913 tarihinde, otomobil içinde, Bayezit'te uğradığı bir suikast sonucu öldürülmüştür. Bu çalışmanın konusunu da, Mahmut Şevket Paşa'ya yapılan suikastın öncesindeki gelişmelerin değerlendirilmesi, suikast olayı ve ardından yaşananların basın üzerinden incelenmesi oluşturmaktadır. Çalışmada; suikastın kimler tarafından yapılmış olabileceğinin irdelenmesinin yanı sıra, suikastın kamuoyu üzerindeki etkisi İstanbul basını üzerinden hareketle incelenmeye çalışılmıştır.Konunun basın ile ilgili ayağında incelenen yayın organları; dönemin önde gelen İstanbul gazetelerinden Tanin, Tasvir-i Efkar, Tercüman-ı Hakikat ve İkdam gazeteleri ile sınırlandırılmıştır. Ayrıca suikastla ve suikastın failleri ile ilgili önemli görsel unsurların bulunduğu Resimli Kitap adlı dergiden de bu noktada faydalanılmıştır. Söz konusu basın organlarının konu ile ilgili nüshalarına ise dijital ortamda, Hakkı Tarık Us Koleksiyonu, Ankara Üniversitesi Gazeteler Veritabanı ve Milli Kütüphane üzerinden ulaşılmıştır.

Mahmut Şevket Pahsa; who was born in Bagdat in 1856, tended to be a soldier with also his father's desire. The Pahsa, who had joined to military college in 1877, graduated in 1882. After having been in some military mission, he took his essential honour by assuming The Commender of the Action Army who is in charge quelling the continiouance of the 31 March İncident.After that Mahmut Şevket Pahsa; who took the grade of First, Second and Third Army İnspector, had joined to the kabinet as War Minister in İbrahim Pasha's kabinet for the first time. Mahmut Şevket Pahsa also pressed ahead War Minister in the goverment which Said Pahsa formed after Hakkı Pasha's resignation. Mahmut Şevket Pahsa was assigned as Grandvizier and War Minister by supporting of the Unionists after Babıali İnvasion dated 23 January 1913.Mahmut Şevket Pahsa, who was Grandvizier and War Minister, had been killed in a car in Bayezid as a result of assassination when he came to tramway road with his military assistants and his driver to go to Babıali in 11 June 1913. The subject of this workout contains being evaluated of the previous developments of the assassination event and the following experiences were being examined on press. İn this workout, it has been tried to observe besides the research about by whom the assassination might have been committed and the impression of the assassination on the public opinion by the movement on the İstanbul Press.