Madde bağımlısı olan ve olmayan 17-18 yaş arası ergenlerin algıladıkları ebeveyn kabul-reddi ve akran baskısının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Araştırma ergenlerde algılanan ebeveyn kabul-reddi ve akran baskısının madde bağımlılığı ile ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma 17-18 yaşlarındaki ergenlerde yürütülmüş bir olgu-kontrol çalışmasıdır. Araştırmanın olgu ve kontrol grubu 50'şer kişiden oluşmaktadır. Araştırmada katılımcılara sosyodemografik bilgi formu, Ebeveyn Kabul-Reddi Ölçeği (EKRÖ), Akran Baskısı Ölçeği (ABÖ) ve Bağımlılık Profil İndeksi–Ergen Formunu (BAPİ-E) uygulanmıştır. SPSS'de tek ve çok değişkenli analizler yapılmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılanların %4.0'ü kız, %32.0'si 17 yaşında, %44.0'ü öğrenim dışında ve olguların ise %36.0'sı Manisa'da yaşayan kişilerdir. Olguların %16.0'sının, kontrollerin %4'ünün annesi okuryazar değildir. Olguların %54.0'ü daha önce bir psikiyatrik tedavi görmüştür. Olguların %88'i esrar, %68.0'i hap-ectasy ve %68.0'i sentetik kannabinoid kullanmaktadır. İlk olarak denenen madde %81.3 esrardır. Olguların %37.5'i 13-14 yaşında ilk kez yasadışı madde kullandığını bildirmiştir. En sık bildirilen başlama nedeni %54.2 ile arkadaş çevresinin etkisidir. Tek değişkenli analizde baba eğitiminin düşük olması, akran baskısı puanları anneden algılanan sıcaklık ve şefkat ile ayrışmamış ret puanları olgu ve kontrollerde farklıdır. Çok değişkenli analizde ise toplam akran baskısı, anneden algılanan sıcaklık ve şefkat ile baba eğitimi modelde anlamlı olarak yer alan değişkenlerdir. Anneden algılanan sıcaklık ve şefkat beklenenin aksine olgularda daha iyi düzeyde bulunmuştur. Sonuç: Elde edilen sonuçlar madde kullanımında akran baskısının öne çıkan anlamlı etmen olduğunu göstermektedir. EKRÖ ölçeğinin toplam ve birçok boyutunun madde kullanımı ile ilişkisi anneden algılanan sıcaklık ve şefkat dışında yoktur. Anahtar kelimeler: ergen, madde kullanımı, ebeveyn kabul-reddi, akran baskısı.

Aim: The research was conducted to determine the relationship between perceived parental acceptance-rejection and peer pressure in adolescents.Methods: The study is a case-control study conducted in adolescents aged 17-18 years. The case group and control group of the study consisted of 50 adolescents. Sociodemographic information form, Parental Acceptance-Rejection Scale (PARS), Peer-Pressure Scale (PPS) and Dependency Profile Index - Adolescent Form (DPI-AF)were applied to the study. Drug-addicted adolescents also filled in. Univariate and multivariate analyses were performed in SPSS. Results: 4.0% of the participants were girls, 32.0% were 17 years old, 44.0% were out of education and 36.0% of the cases were living in Manisa. 16.0% of cases and 4% of controls are not literate. 54.0% of the cases had a previous psychiatric treatment. 88% of the cases use cannabis, 68.0% use pills-ectasy and 68.0% use synthetic cannabinoids. The first illegal substance tested is cannabis with 81.3%. 37.5% of cases reported using illegal substance for the first time at 13-14 years old. The most commonly reported starting cause is the friend influence with 54.2%.Low fathers' education, high peer pressure scores, Undifferentiated Rejection score and Warmth/Affection score were found to be significant. In multivariate analysis, total peer pressure, perceived Warmth/Affection and fathers' education level were found significant. In the case group, the Warmth/Affection perceived by the mother is better.Conclution: The results show that peer pressure is a significant factor in substance use. There is no relation between total and many dimensions of the PARS and the use of substances.Key words: adolescent, substance use, parental acceptance-rejection, peer pressure