Çalışma hayatında emek: 1980 öncesi Türk edebiyatına yansımaları

Abstract

Cumhuriyeti izleyen ilk yıllarda sanayileşmeye yönelik çabaların ve köyden kentegöçlerin artması gibi durumların ve bu durumların doğurduğu sonuçların ardından, edebieserlerde işçi sınıfına ve sorunlarına dair konular işlenmiştir. Ancak günümüz edebiyatdünyasında, işçi sınıfının kaleme alındığı eserlerin oldukça kısıtlı olduğu; işçilerinçalışma ve yaşam koşullarına yeterli düzeyde değinilmediği gözlemlenmektedir. Buaçıdan yapılan bir değerlendirmeyle, emek tarihinin bir parçası olacak olan günümüzedebiyat dünyasında; işçi sınıfının nasıl yer alması gerekliliği üzerine yapılacak yorum veçıkarımların daha sağlıklı olabilmesi adına, Türkiye tarih sahnesindeki olay ve olgularınedebi eserlere nasıl yansıdığının saptanması gerektiği düşünülmektedir.İşçilerin konu edindiği eserleri değerlendirebilmek için öncelikle tarihsellikiçerisinde işçi sınıfında meydana gelen gelişmelerin araştırılması/incelemesigerektirmektedir. Bu doğrultuda da çalışma kapsamında öncelikle emek tarihine birpencere açılarak; 1980 öncesi Türkiye tarihinde işçi sınıfının nasıl süreçlerden geçtiğinedeğinilmiş; sonrasında Toplumcu Gerçekçi Edebiyat Akımı aracılığıyla döneminatmosferini yansıtan edebi eserlerde, çalışma olgusunun nasıl işlendiği değerlendirmeyeçalışılmıştır. Çalışmada bir veri kaynağı olarak kullanılan romanlar, konuları bakımındandört ana başlık altında; toprakta, fabrikada, madende ve denizde çalışma hayatı olmaküzere tasnif edilmiş ve işçi sınıfının sadece sayısal verilerle yansıtılmasından ziyadeinsana dair olanın da görünür kılınması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemininkullanıldığı bu çalışmada; `Tütün Zamanı / Zeliş` , `Eskici ve Oğulları`, `BereketliTopraklar Üzerinde`, `Murtaza`, `Ölümün Ağzı` , `Afrodit Buhurdanında Bir Kadın`,`Deniz Gurbetçileri` ve `Aganta Burina Burinata` romanları aracılığıyla, ele alınandönem içerisinde hem işçi sınıfında hem de toplumsal yapıda nasıl bir dönüşüm yaşandığıaktarılmaya çalışılmıştır. Değerlendirilen eserler aracılığıyla emek tarihine ilişkinaktarılan bilgilerdeki `insan gerçeğine` ulaşabilmiş ve dönemin çalışma hayatına tutulanaynada, tarih sahnesindeki işçilerin psikolojik ve sosyolojik görüntüsünü yansıtabilmekmümkün olmuştur.

In the first years following the Republic of Turkey, the working class and aboutits problems were covered in the literary works consequences of the situation such asindustrialization efforts and increment of immigration from country side to city centreand the results of these situations. However, in today's literature world, it is observedthat the works about the working class is limited; the working and living condit ions of theworkers are not adequately addressed . In this respect, how the events and facts on thestage of history in Turkey is considered as necessary to determine whether reflected inliterary works for better comments and conclusions about how the working class shouldtake place in today's literature world which is a part of labor with an assessment.In order to be able to evaluate the works that the workers are subject to, it isnecessary to investigate / examine the developments in the working class. In this context,firstly, by opening a window to the history of labor; it is mentioned how the workingclass processed in the history of Turkey before 1980, after that it was tried to emphasizehow working fact went on in literary works reflecting the atmosphere of the periodthrough the Socialist Realistic Literary Movement. The novels used as a data source inthe study were classified under four main titles; as working life in the soil, in the factory,in the mine and at sea, and it was aimed to visible about human rather than reflecting theworking class with only numerical data. In this study being used a qualitative researchmethod, it was tried to transfer a conversion in both working class and social structure indiscussed term by way of `Tütün Zamanı / Zeliş` , `Eskici ve Oğulları`, `BereketliTopraklar Üzerinde`, `Murtaza`, `Ölümün Ağzı` , `Afrodit Buhurdanında Bir Kadın`,`Deniz Gurbetçileri` ve `Aganta Burina Burinata` novels. It was possible to reach''human reality'' in the knowledge narrated about labor history by favour of theevaluated works and represent psychological and sociological view of workers on thestage of history in the mirror of the working life of the period.