İlk ve ortaokul müdürlerinin canlandırıcı liderlik davranışlarının örgütsel kültürü yordaması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ilk ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda, okul müdürlerinin canlandırıcı liderlik davranışları ile örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu araştırmanın evrenini, 2018 – 2019 eğitim-öğretim yılında Van ili merkez üç ilçedeki (Edremit, İpekyolu, Tuşba) resmi ilk ve ortaokullarda görev yapan öğretmenler oluşturmuştur.Van ili merkez üç ilçedeki (İpekyolu-Edremit-Tuşba) öğretmen mevcudu en az 10 ve en fazla 40 olan resmi 12 ilkokul ve 16 ortaokulda görev yapan toplamda 787 öğretmen çalışma evrenini oluşturmaktadır. Öğretmen mevcudu 10'nun altında olan okullar, 40'tan fazla olan okullar ile imam hatip ortaokulları çalışma evrenine dâhil edilmemiştir. Öğretmen mevcudu 10 ve üstü olan okullar ''küçük, orta, büyük'' şeklinde kümelendirilmiştir. İlk ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda, okul müdürlerinin canlandırıcı liderlik davranışları ile örgütsel kültür arasındaki ilişkiyi belirleyebilmek için 31 madde ve 6 boyuttan oluşan `Canlandırıcı Liderlik Göstergeleri Ölçeği'' ile 37 madde ve 4 boyuttan oluşan `Örgütsel Kültür Ölçeği'' uygulanmıştır. Verilerin analizinde, ortalama, standart sapma, t-testi, tek yönlü varyans analizi (Anova), korelasyon ve basit doğrusal regresyon analizi gibi analizlerden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, şu sonuçlara ulaşılmıştır: Van merkez üç ilçede (İpekyolu-Edremit-Tuşba) çalışmaya katılan öğretmenlerin canlandırıcı liderliğe ilişkin algıları yüksek bulunmuştur. Çalışmaya katılan öğretmenlerin, `cinsiyet, medeni durum, görev yapılan okul kademesi, branş'' değişkenlerine göre canlandırıcı liderliğe ilişkin algılarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşma bulunmazken; `okulda çalışma süresi'' değişkeninde toplam ölçek puanında anlamlı bir farklılaşma bulunmazken, `hayal kurma'' alt boyutunda ise anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra çalışmaya katılan öğretmenlerin `mesleki kıdem'' değişkenine ilişkin canlandırıcı liderlik algılarında anlamlı bir farklılaşma ortaya çıkmıştır.Çalışmaya katılan öğretmenlerin, örgütsel kültür toplam ölçek puanına ilişkin algıları yüksek düzeyde çıkmıştır. Çalışmaya katılan öğretmenlerin, `cinsiyet, görev yapılan okul kademesi, branş'' değişkenlerine göre örgütsel kültüre ilişkin algılarında anlamlı bir farklılık bulunmazken; `okulda çalışma süresi'' değişkeninde örgütsel kültür toplam ölçek puanında anlamlı bir fark bulunmazken; `güç kültürü'' alt boyutunda ise anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra çalışmaya katılan öğretmenlerin `mesleki kıdem'' değişkenine ilişkin örgütsel kültür algılarında anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Van merkez üç ilçede görev yapan öğretmenlerin canlandırıcı liderliğin toplam ölçek puanına ilişkin algıları ile örgütsel kültürün toplam ölçek puanına ilişkin algıları arasında orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Korelâsyon düzeyinde (r= 0,552; p=0,000 < 0,05) aralarında pozitif yönde ve orta düzeyde bir ilişki ortaya çıkmıştır. Bu araştırmada, canlandırıcı liderlik ile örgütsel kültür arasında pozitif doğrusal bir ilişki ortaya çıkmıştır. Buna göre canlandırıcı liderlikteki artış örgütsel kültürdeki artışın % 30,7'sini açıklayabiliyor. Yani örgütsel kültürün % 30,7'si canlandırıcı liderlikle açıklanmaktadır.

The general purpose of this study is to determine the relationship between the uplifting leadership behaviors of school principals and organizational culture in line with the opinions of teachers working in primary and secondary schools. The universe of this study consists of the teachers working in official primary and secondary schools in three districts (Edremit, İpekyolu, Tuşba) in Van province in the 2018 - 2019 academic year.There are a total of 787 teachers working in 12 primary schools and 16 secondary schools in Van province center three districts (İpekyolu-Edremit-Tusba) with at least 10 and maximum 40 teachers. schools with less than 10 teachers, schools with more than 40 schools and imam hatip secondary schools are not included in the study universe. Schools with a total of 10 and more teachers are grouped as small, medium and large. Uplifting Leadership Indicators Scale consisting of 31 items and 6 dimensions in order to determine the relationship between the revitalizing leadership behaviors of school principals and organizational culture in line with the opinions of the teachers working in primary and secondary schools Organizational Culture Scale was applied. In the analysis of the data, mean, standard deviation, t-test, one-way analysis of variance (Anova), correlation and simple linear regression analysis were used. According to the findings, the following results were achieved:The teachers' perceptions about uplifting leadership were found to be high. While there was no statistically significant difference in the perceptions of gender, marital status, tasked school level, branch '' according to the variables of uplifting leadership; A significant. Besides, there was a significant difference between the teachers' attitudes towards professional seniority.Teachers' perceptions about organizational culture total scale score were high. While there was no significant difference in the perceptions of the teachers related to organizational culture according to the variables of gender, duty level of school. In addition, there was a significant relationship between the teachers' attitudes of organizational culture regarding the professional seniority variable. There was a moderate, positive and significant relationship between teachers 'perceptions about total scale score of uplifting leadership and teachers' perceptions about total scale score of organizational culture. Correlation level (r = 0,552; p = 0,000 <0,05) revealed a positive and moderate relationship between them.In this study, a positive linear relationship between uplifting leadership and organizational culture emerged. Accordingly, the increase in uplifting leadership can account for 30.7% of the increase in organizational culture. In other words, 30.7% of the organizational culture is explained by the uplifting leadership.