Öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Günümüzün modern toplumunda üzerinde hassasiyetle durulması gereken önemli konulardan biri de çocuk ve çocuk haklarıdır. Bu bağlamda eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi'ni ve sözleşmenin temel ilkelerinin ne kadarını biliyor ve benimsiyor olduklarını öğrenmek araştırmanın konusunu oluşturmuştur. Bu araştırmanın amacı, eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın hedef evrenini, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesinin eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan tüm öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışma grubunu ise 2016-2017 eğitim öğretim yılı içerisinde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesinin eğitim fakültelerinde öğrenim gören ve basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenen 1271 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik görüşlerini saptamak amacıyla veri toplama aracı olarak Kaya (2011) tarafından geliştirilen Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarına İlişkin Görüşleri adlı anket formu kullanılmıştır. Ölçme aracı iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, araştırmaya katılanların kişisel bilgilerinin yer aldığı kısımdır. İkinci bölüm ise anket sorularının bulunduğu kısımdır. Ankette uç değerlerin olup olmadığı kontrol edilmiştir. Ardından geçerli ve güvenilir analizler yapabilmek için eksik verilerin olup olmadığı kontrol edilmiş, ölçekte kayıp verilerin bulunmadığı gözlenmiştir. Normallik varsayımlarının sağlanıp sağlanmadığının kontrol edilmesi için veri setinde yer alan tüm maddeler için ayrı ayrı çarpıklık-basıklık katsayısı incelenmiştir. Dağılımın normal olmadığına ve parametrik olmayan testlerin kullanılmasına karar verilmiştir. Dolayısıyla katılımcılardan elde edilen görüşler arasında kişisel değişkenlere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olup olmadığının belirlenmesi için SPSS paket program yardımıyla non-parametrik testlerden Mann Whitney-U ve Kruskall Wallis testi ile betimsel istatistiklerden frekans ve yüzde hesaplamaları kullanılmıştır.Çalışmada elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarından çoğunun Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi'ni okumadığı ve daha önce çocuk hakları ya da insan hakları ile ilgili bir eğitim almadıkları saptanmıştır. Öğretmen adaylarının maddelere verdikleri yanıtlardan elde edilen sonuçlara göre cinsiyet, öğrenim görülen üniversite, öğrenim görülen program türü, yaşamının çoğunu geçirdiği yerleşim yeri, sınıf düzeyi, branşını severek seçme ve ailelerinin gelir durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılıkların olduğu saptanmıştır.

In today's modern society, children and children's rights are one of the important issues that need to be addressed with sensitivity. In this context, the subject of the research is to learn how knowledgeable the prospective teachers who are studying in the faculties of education are about the United Nations Convention on the Rights of the Child and how much they adopt the basic principles of the convention. The aim of this study is to reveal the opinions of prospective teachers who are studying in faculties of education towards child rights. The target population of the study consists of all the students studying at the faculties of education at Van Yüzüncü Yıl University, Gazi University and Akdeniz University. The study group consists of 1271 prospective teachers who were educated at the faculties of Van Yüzüncü Yıl University, Gazi University and Akdeniz University in 2016-2017 academic year and who were determined by simple random sampling method.In order to determine the opinions of prospective teachers about child rights, a questionnaire called `Opinions of Prospective Teachers on Child Rights` developed by Kaya (2011) was used as data collection tool. The assessment instrument consists of two parts. The first part is about the personal information of the participants. The second part consists of the survey questions.It was checked whether the questionnaire includes extreme values or not. Then, in order to make valid and reliable analyses, it was checked whether or not there is any missing data and no missing data was detected. In order to check whether normality assumptions were met, the skewness-kurtosis coefficient was examined separately for all items in the data set.It was decided to use nonparametric tests as the distrubiton was not normal. Therefore, in order to determine whether there is a statistically significant difference among the opinions obtained from the participants in terms of personal variables, Mann Whitney-U and Kruskall Wallis non-parametric tests and frequency and percentage calculations which are descriptive statistics were used by means of SPSS package program.According to the findings of the study, it was found that most of the prospective teachers did not read the United Nations Convention on the Rights of the Child and did not receive any training on child rights or human rights before. According to the results obtained from the responses of the teacher candidates to the items, it was found that there were significant differences in terms of the variables such as gender, university, type of program, place of residence, class level, preference of branch and income status of families.