Epilepsili bireylerde öz yönetimin epilepsi ataklarına etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı; epilepsili bireylerin öz yönetim düzeylerini belirlemek ve öz yönetimin epilepsi ataklarına etkisini değerlendirmektir.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışmanın örneklemini bir üniversite hastanesinin nöroloji polikliniğinde takip ve tedavileri yapılan, yaş ortalaması 38,36±14,46 yıl olan 103 epilepsili birey oluşturdu. Veriler; Hasta Tanılama Formu ve Epilepsi Öz Yönetim Ölçeği ile yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Verilerin istatistiksel analizinde T testi ve Mann Whitney U testleri kullanıldı. Bulgular: Epilepsili bireylerin %28,2'sinin son bir yılda nöbet geçirmediği, %55,3'ünün en son bir ay içinde nöbet geçirdiği belirlendi. Epilepsi Öz Yönetim Ölçeği toplam puan ortalaması 108,76 ± 14,61'dır. Ölçek alt boyut puan ortalamaları ise; ilaç yönetimi 23,81±0,39, bilgi yönetimi 17,41±0,52, güvenlik yönetimi 10,80±0,27, nöbet yönetimi 31,60±0,47 ve yaşam tarzı 25,11±0,49'dur. Son bir yıl içerisinde epilepsi atağı geçiren ve geçirmeyen bireyler arasında Epilepsi Öz Yönetim Ölçeği alt boyut puanlarından; ilaç yönetimi, bilgi yönetimi, güvenlik yönetimi ve yaşam tarzı puanları açısından anlamlı fark bulunmazken, nöbet yönetimi puanları açısından anlamlı fark bulundu. Epilepsi atağını son bir ay içinde geçiren ve bir aydan daha fazla zaman öncesinde geçirenler arasında Epilepsi Öz Yönetim Ölçeği alt boyut puan ortalamalarından; bilgi yönetimi, güvenlik yönetimi, nöbet yönetimi ve yaşam tarzı puanları açısından anlamlı fark bulunmazken, ilaç yönetimi puanları açısından anlamlı fark bulundu.Sonuçlar: Epilepsili bireylerde nöbet yönetimi ve ilaç yönetiminin epilepsi atak sıklığını kontrol altına almada etkili olduğu sonucuna varıldı. Bu sonuçlar doğrultusunda; epilepsili bireylerin öz yönetim davranışlarının değerlendirilmesi ve bu davranışları arttıracak eğitimlerin planlanması önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Epilepsi, epilepsi atağı, epilepsi öz yönetim ölçeği.

Aim: The aim of this study was to determine the self-management levels of individuals with epilepsy and to evaluate the effect of self-management on epilepsy attacks.Materials and Methods: This is descriptive and cross-sectional study. The sample of this study consisted of 103 individual with epilepsy, a mean age of 38.36 ± 14.46 years, who were followed up and treated in the neurology outpatient clinic of a university hospital. Data were collected by face-to-face interview with Patient Identification Form and Epilepsy Self-Management Scale. Statistical analysis was performed using T test and Mann Whitney U tests. Results: It was determined that 28.2% of individual with epilepsy had no seizures in the last year and 55.3% had seizures in the last month. The total score average of the Epilepsy Self Management Scale was 108,76 ± 14,61.Scale subscale mean scores were; Drug management 23,81±0,39, Information management 17,41±0,52, Security management 10,80±0,27, Seizure management 31,60±0,47 and Lifestyle 25,11±0,49. Epilepsy Self-Management Scale subscale scores of individuals with and without epilepsy in the last year; while there was no significant difference according to Drug Management, Information Management, Security Management and Lifestyle scores, there was a significant difference according to Seizure Management scores. Epilepsy Self-Management Scale subscale scores of those who had epilepsy episode in the last month and who had more than one month before; No significant difference was found according to Information Management, Security Management, Seizure Management and Lifestyle scores, but a significant difference was found in Drug Management scores. Conclusions: It was concluded that seizure management and drug management are effective in controlling the frequency of epilepsy attacks in individuals with epilepsy. According to these results; evaluation of self-management behaviors of individuals with epilepsy and planning of trainings to increase these behaviors can be suggested.Key Words: Epilepsy, epileptic seizure, epilepsy self management scale.