Lise müdürlerinin karizmatik liderlik özellikleri ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, lise müdürlerinin karizmatik liderlik özellikleri ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma nicel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiş olup, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini 2017-2018 eğitim öğretim yılında Van İli İpekyolu, Edremit ve Tuşba İlçelerindeki liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yönetimi ile seçilen öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu`, Conger ve Kanungo (1994) tarafından geliştirilen Aykanat (2010) tarafından Türkçe' ye uyarlanan `Karizmatik Liderlik Ölçeği` (KLÖ) ve Dyn vd. (2003) tarafından geliştirilen Taşkıran (2010) tarafından Türkçe' ye uyarlanan `Örgütsel Sessizlik Ölçeği` (ÖSÖ) ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı analizler (aritmetik ortalama, standart hata, standart sapma, frekans, varyans, yüzde), parametrik fark testler (t testi ve ANOVA), Pearson Çift Yönlü Korelâsyon analizi kullanılmıştır. Grup ortalamaları arasındaki farkın test edilmesinde α= ,05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır.Araştırmanın bulguları neticesinde; ortaöğretim kurumlarında görev yapan okul müdürlerinin karizmatik liderlik davranışını `vizyon belirleme`, çevresel duyarlılık` üye ihtiyaçlarına duyarlılık` statükoyu sürdürmeme` boyutlarında ve ölçek toplamında sergiledikleri sonucu elde edilmiştir. Genel bir ifade ile okul müdürlerinin karizmatik liderlik davranışı sergiledikleri belirlenmiştir. Analizler neticesinde cinsiyeti mesleki kıdem, müdürle çalışma süresi değişkenleri açısından anlamlı farklılık tespit edilmiştir.Elde edilen bulgulara göre örgütsel sessizlik düzeyleri incelendiğinde çalışma örnekleminde yer alan öğretmenlerin `savunmacı sessizlik` boyutunda sessizlik davranışı içinde olmadıkları, `korumacı sessizlik` davranışı sergiledikleri, kısmen `kabullenici sessizlik davranışı sergiledikleri` ve genel olarak ölçek toplamında ise yine `orta` düzeyde sessizlik davranışı içinde oldukları belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları yaş, mesleki kıdem, müdürle çalışma süresi değişkenlerinde anlamlı farklılık belirlenmiştir. Yapılan korelasyon analizinde ise karizmatik liderlik ile örgütsel sessizlik arasında ilişki tespit edilmiştir.Anahtar Sözcükleri: Liderlik, karizmatik liderlik, sessizlik, örgütsel sessizlik, okul müdürü, okul, öğretmen

This study aims to determine charismatic leadership characteristics of high school principals and organizational silence levels of teachers. The study was conducted with quantitative research method and relational survey model was used. The population of the study consists of teachers working in the high schools in Van, Ipekyolu, Edremit and Tusba districts in 2017-2018 academic year. The sample of the study consists of teachers selected by simple random sampling method which is one of the random sampling methods. The data of the study was obtained from `Personal Information Form` developed by the researcher, `Charismatic Leadership Scale` (CK-CLS) developed by Conger and Kanungo (1994) and adapted to Turkish by Aykanat (2010), and `Organisational Silence Scale` (OSS) developed by Dyn et al. and adapted to Turkish by Taşkıran (2010). Descriptive analysis (arithmetic average, standard error, standard deviation, frequency, variance, percentage), parametric difference tests (t-test and ANOVA), Pearson Correlation Coefficient analysis were used in the analysis of the data. In order to test the difference between group averages, α =,05 significance level was used.As a result of the research findings; it was obtained that the school principals working in highschools exhibit charismatic leadership behaviors in the dimensions of `vision determination`, `environmental sensitivity`, `sensitivity to member needs`, `maintaining the status quo` and the total point of the scale. In general terms, it was determined that school principals exhibited charismatic leadership behavior. As a result of the analyzes, significant differences were found in terms of gender, seniority and working time with the principal.According to the findings, when the organizational silence levels were examined, it was observed that the teachers have not exhibited silence behavior in the dimension of `defensive silence`, but exhibited `protectionist silence` behavior and partially exhibited `accepting silence` behavior, and in general, they have been in `moderate` silence behavior in the total points of scale. Significant differences were found between teachers' organizational silence behaviors and age, professional seniority, working time with principal. In the correlation analysis, a relationship was found between charismatic leadership and organizational silence.Key Words: Leadership, charismatic leadership, silence, organizational silence, school principal, school, teacher