Türkiye`de şeker fabrikalarının özelleştirilmesinin üretici sınıflar üzerindeki etkileri ve alternatif model arayışları
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
Türkiye'de şeker sanayii, kamusal ağırlığın sektör içerisinde hissedildiği nadir üretim sahalarından biri olarak, tarıma dayalı gelişen bir sanayi dalı şeklinde varlığını sürdürmeye çalışmaktadır. 2000'li yılların başından bu yana şeker fabrikalarının özelleştirilmesine yönelik tartışmaların devam etmesi ve 2018 yılının Şubat ayında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.'ye (Türkşeker) ait 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesine dair kararın alınmasıyla birlikte, Türkiye'de şeker sanayii açısından yeni bir tartışma süreci başlatılmıştır. Bu yeni süreç, şeker sanayiinin hammadde üretimini gerçekleştiren pancar üreticilerini ve fabrikalarda şeker üretiminin gerçekleştirilmesini sağlayan şeker işçilerini derinden etkilemektedir. Türkiye'de şeker fabrikalarının özelleştirilmesinin şeker sektörü bünyesinde yer alan üretici güçler üzerindeki etkilerinin incelendiği bu çalışmanın temel amacı, özelleştirme süreçlerinin pek çok sanayii dalında üretici kesimler üzerinde yarattığı tahribatın şeker sanayii üzerindeki etkilerini gözlemlemek ve bunun karşısında sürecin kaybedenleri konumunda olan şeker işçileri ve pancar üreticilerinin özelleştirmeler karşısında var olma mücadelesi içerisinde sürece müdahil olma çabalarını irdelemektir. Bu doğrultuda; şeker işçileri ve şeker işçilerini temsil eden Şeker-İş Sendikasıyla, pancar üreticileri ve pancar üreticilerinin kolektif organizasyonu olan Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği'nin (Pankobirlik) özelleştirme süreçleri karşısındaki konumlanışı ve alternatif yol haritaları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Özelleştirme sürecinin Türkiye şeker sanayii üzerindeki etkilerinin gözlemlenebilmesi adına; özelleştirme literatürü, Türkiye'de özelleştirmelere yönelik önceki deneyimler ve şeker sektörüne dünya ve Türkiye üzerinden genel bir teorik değerlendirmeyle yaklaşılmış ve ele alınan bu üç teorik bölümün, Türkiye şeker sektörü üzerindeki etkileri ve bu sektör içerisinde yer alan üretici kesimler üzerindeki yansımaları, gerçekleştirilen alan araştırmasında elde edilen bulgular doğrultusunda analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde; araştırma kapsamında yer alan ve şeker fabrikalarının bulunduğu yedi yerleşim yerinde Şeker-İş Sendikası'na bağlı şube temsilcileri ve Pankobirlik'e bağlı birim kooperatif yöneticileriyle gerçekleştirilen mülakatlar, Ankara'da Pankobirlik Genel Merkezi ve Şeker-İş Sendikası'ndan temsilcilerle gerçekleştirilen görüşmeler ve üretici kesimlerin kendi tabanının taleplerini gözlemleyebilmek adına Burdur ve Afyon Şeker Fabrikaları'nda beş şeker işçisi, Isparta'nın Gönen ve Atabey ilçelerinde ise beş pancar çiftçisi olmak üzere toplamda 25 görüşmeciyle yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen görüşmeler, sekiz ana başlık ve 20 alt başlık içerisinde yorumlanmış ve bu değerlendirmeler doğrultusunda Türkiye'de şeker fabrikalarının özelleştirilmesi karşısında sürecin kaybedenleri olarak görülen şeker işçileri ve pancar üreticilerinin, bu süreci dönüştürebilme potansiyelleri analiz edilmiş ve özelleştirmeler karşısında alternatif model yaratma çabaları değerlendirilmiştir. The sugar industry in Turkey, as one of the rare production fields in which the influence of public is observed overwhelmingly has been trying to maintain its presence in the form of an industrial sector flourishing based on agriculture. A new discussion process has been initiated for the sugar industry due to the ongoing debates concerning the privatization of sugar mills since 2000 and the decree issued by Privatization Administration on the privatization of 14 sugar factories belonging to Turkey Sugar Factories Inc. (Turkseker) in February, 2018. This new process has profoundly affected the sugar beet producers supplying the raw material for the sugar industry and the sugar mill workers contributing to the sugar production in the factories. The main purpose of this study which examines the impacts of the privatization of sugar mills on the dominant sugar beet producers and sugar mill workers of the industry is to discuss the implications of the privatization process on sugar industry as well as the damage given to the sugar beet producers and sugar mill workers in several industries and to examine the efforts of the losing parties namely workers and sugar beet producers to survive the privatization and to be a part of the process. Accordingly, the attitudes of the sugar mill workers and their union Şeker-İş Union and also sugar beet producers and their organization Union of Beet Producer Cooperatives (Pankobirlik) to the privatization process and alternative methods of production have been evaluated. Privatization literature, previous experiences of privatization in Turkey and the sugar industry were examined through a general theoretical approach over Turkey and the world in order to observe the impacts of the privatization process on the sugar industry in Turkey. Moreover, the impacts and implications of these three theoretical areas on the sugar industry in Turkey and the producers in this industry have been analyzed in line with the findings of the field studies conducted. In part four; the interviews conducted with the branch representatives affiliated to Şeker-İş Union and association managers of Pankobirlik in seven settlements with sugar mills which are in the scope of the research, and the interviews with the representatives of Pankobirlik Headquarters and Şeker-İş Union in Ankara as well as face to face meetings with 25 participants in total five of whom were sugar mill workers from Burdur and Afyon and five of whom were beet workers from Gönen and Atabey which are the districts of Isparta were conducted so as to examine the demands of the alignments of the producers. These interviews and meetings were evaluated under eight main headings and 20 subheadings and in line with these evaluations, the potential of the workers in sugar mills and sugar beet producers as the losing parties of the privatization process to convert the process was analyzed and the efforts of finding alternative methods against privatization were evaluated.
Collections