Türkiye Türkçesinde ünsüz ikizleşmesi

Abstract

Bu tez, Türkçenin önemli ses hadiselerinden biri olan ve Fransızcada gémination, Rusça, Almanca, İngilizcede ise gemination terimleri ile karşılanan ünsüz ikizleşmesine dair monografik bir çalışmadır. Bu bağlamdaki incelememizin merkez noktasında Ölçünlü Türkiye Türkçesi yer almaktadır. Dört bölümden oluşan çalışmamız ikiz ünsüz ve ünsüz ikizleşmesi terimleri hakkında kaynaklarda verilen bilgiler ve tarafımızca yapılan değerlendirmenin yer aldığı giriş bölümü ile başlamaktadır. İlk bölümde söz konusu fonolojik hadise ile ilgili olarak tarihî metinlerde yapmış olduğumuz taramaların sonuçlarına yer verilmiştir. İkinci bölümde çalışmamızın da temelini oluşturan Türkiye Türkçesindeki ünsüz ikizleşmesi örneklerine ortaya koyduğumuz tasnif çerçevesinde değinilmiş, bu bağlamda işlenecek olan malzemenin tespitinde TDK Türkçe Sözlük esas alınmıştır. Üçüncü bölümde ise 'Türkçede kelime köklerinde aynı cins iki ünsüz yan yana bulunmaz' kuralını ihlal eden durumları önlemek amacı ile dilimizin zamanla kendi içerisinde bulduğu çözümler olarak değerlendirebileceğimiz aykırılaşma (benzeşmezlik) ve tekleşme hadiselerine yer verilmiştir. Örnekler dizininden ibaret olan son bölüm ile çalışma noktalandırılmıştır.

This thesis is a monographic study based on 'consonant sequence', one of the main Turkish voice incidents, which is called 'gémination' in French and 'gemination' in Russian, German and English. The main focus of this work is Standard Turkish.This four-chapter study begins with Introduction including our assessment and resource information about the terms twin consonant and gemination. The first part considers the results of our research into historical texts in connection with the related phonological incident. The second part mentions consonant sequence in Standard Turkish within our classification, which is the basis of our work. The TDK Turkish Dictionary has been used to determine the related materials to be processed. The third part gives place to dissimilarity and degemination, the solutions found in time, to prevent the violation of the rule 'No two consonants of the same genus in Turkish word roots'. The final part consists of the examples string.