İş-aile çatışmasının öncül ve ardılları: Hemşireler üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı, hemşirelerin iş-aile çatışması yaşama durumlarını ve ilişkili değişkenleri incelemektir. Çalışmada hemşirelerin iş ve aile rolleri arasındaki etkileşimin bütün boyutları irdelenerek, iş-aile çatışmasının öncülleri ve ardılları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amacın yanı sıra çalışmada, hemşirelerin esnek çalışmaya yönelik algıları ve tüm değişkenlerin esnek çalışma yönelik algıya etkileri araştırılmıştır. Çalışmada `İş-aile Çatışması`, `Yönetici Desteği`, `Kurumsal Kısıtlamalar`, `İş Yükü`, `Aile Yükü`, `İş Tatmini`, `Aile Tatmini`, `Yaşam Tatmini`, `Esnek Çalışmaya Yönelik Algı`, `İşten Ayrılma Niyeti` ölçekleri olmak üzere Likert tipi toplam 10 adet ölçek kullanılmıştır. `İş-Aile Çatışması`, `Kurumsal Kısıtlamalar` ve `İş Yükü` ölçeklerinin Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik analizleri yapılmıştır. Esnek Çalışmaya Yönelik Algı Ölçeği ise, araştırmacı tarafından geliştirilmiş ve geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Çalışmanın örneklemi Isparta'da bulunan Isparta Devlet Hastanesi ve SDÜ Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nde çalışan 508 hemşireden oluşmaktadır.Çalışma sonuçlarına göre; yönetici desteğinin iş-aile çatışması toplam puanı üzerinde negatif yönde ve kurumsal kısıtlamalar ve aile yükünün ise pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. İş yükünün ise iş-aile çatışması toplam puanı üzerinde etkisi bulunmazken, iş-aile çatışması yönü, zamana dayalı iş-aile çatışması ve gerginliğe dayalı iş-aile çatışması üzerinde pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu bulunmuştur. Çalışmada iş-aile çatışmasının iş-aile yönünün iş tatmini, aile tatmini, yaşam tatmini ve esnek çalışmaya yönelik algı üzerinde negatif; işten ayrılma niyeti üzerinde ise pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu saptanmıştır. İş-aile çatışmasının aile-iş yönünün ise sadece aile tatmini üzerinde negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu bulunmuştur. Esnek Çalışmaya Yönelik Algılarına ilişkin sonuçlar irdelendiğinde ise iş-aile çatışması yönü, aile tatmini ve işten ayrılma niyeti değişkenlerinin Esnek Çalışmaya Yönelik Algılar üzerinde pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu, diğer değişkenlerin istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir.

This study aimed to investigate the work-family conflicts nurses are subjected to and relating variables. The study attempts to examine all dimensions of the correlation between nurses' work and family roles and determine the antecedents and consequences of work-family conflict. Besides, the study also investigated nurses' perceptions towards flexible working and effects of all variables on these perceptions. The study used ten Likert type scales: ''Work-Family Conflict'', ''Supervisor Support'', ''Organisational Constraints'', ''Work Overload'', ''Family Overload'', ''Job Satisfaction'', ''Family Satisfaction'', ''Life Satisfaction'', ''Perception towards Flexible Working'' and ''Intention to Leave Their Job''. The scales `Work-Family Conflict'', ''Organisational Constraints'' and ''Work Overload'' were tested for validity and reliability in Turkish. The Scale of Perception towards Flexible Working, on the other hand, was developed and tested for validity and reliability by the researcher. The sample of the study consisted of 508 nurses working in Isparta State Hospital and SDU Research and Training Hospital located in Isparta.The study found that while supervisor support had a statistically significant negative effect on the total scores regards work-family conflict, organisational constraints and family overload had a positive one on the same scores. On the other hand, work overload had a statistically significant effect on work-family conflict, time-based work-family conflict and stress-based work-family conflict. The study also found that while work-family conflict had a statistically significant negative effect on job satisfaction, family satisfaction, life satisfaction and perception towards flexible working and a positive one on intention to leave their job, family-work dimension had a statistically significant negative effect only on family satisfaction. Based on the results regarding Perception towards Flexible Working, the study found that the variables of work-family conflict, family satisfaction and intention to leave their job had a statistically significant positive effect on Perception towards Flexible Working.