Kuzey Irak Kürtleri ile Irak hükümetlerinin ilişkileri (1958-1975)

Abstract

Irak Devrimi‟ nin önderi Abdul Kerim Kasım, bir beyanname hazırlayarakKürt milletinin haklarını savunduğunu ilan etmiĢ, ancak çok geçmeden bu kararıverdiğine piĢman olmuĢtu. Bu da 11 Eylül 1961 Kürt Haklarını savunacak olandevrimin baĢlamasına zemin hazırlamıĢtı.1961 -1970 yıllarında Kürt halkı, savaĢtan uzak, barıĢçıl bir Ģekildehayatlarına devam etmiĢlerdi. Bu yıllar arasında dört darbe giriĢimi gerçekleĢmiĢtir.Darbeciler, baĢlangıçta sitemlerini oturtmak için Kürtlerin haklarını savunsalar dahükümdarlıklarını yerine oturduktan sonra sözlerinden geri dönüp Kürtleri ezmeyeve öldürmeye çalıĢıyorlardı. Bu dönemde Kürtler iki farklı guruba bölünmüĢlerdi.Ardından halk da bölünmeye baĢlayınca 11 Mart 1970 „te bir antlaĢma imzalanaraksorunlara son verilmiĢti.AnlaĢmanın içeriklerinin bir bölümünde, Irak‟taki Kürt halkının otonomisistemi çerçevesindeki haklarından bahsedilmiĢti. Fakat bu anlaĢma 11 Mart 1974yılında ihlal edildi. Aradan kısa bir süre geçtikten sonra Kürt güçleri ile Irak devletiarasında savaĢ baĢladı. Kürtler tam olarak baĢarıya ulaĢacak iken 6 Mart 1975 yılındaCezayir CumhurbaĢkanı Hauari Bomedyen‟in liderliğini yaptığı devrimle sonuçhüsranla bitti. Bu Ģekilde hem on dört yıl süren devrim hem de Kürtlerin savaĢı sonaermiĢ oldu.

The 14.jul.1958 revolution ended the royal rule in Iraq. And it was a newpage in works of Iraqi nations generally, Kurd especially. The leader of thisrevolution was (Abdulkarim Qasm). In a statement and in the new Iraqi constitutionhe confesses all rights of Kurds. But it did not take too much time he regret hisdecision so this let to (11. September.1961) revolution to start for achieving Kurdsrights.Between (1970 to 1961) years Kurds continued their revolution and works.During that period four coups happened. The leaders at the beginning were acceptingto give Kurds rights. Then after taking power they were starting to kill Kurdishpeople. Then they tried to split Kurdish revolutionary into two and make seditionbetween them.All this condition ended by (11. March.1970) treaty by giving some of Kurdsrights according to autonomy system to Iraqi Kurdistan. But it forgotten after(11.march.1974). After a continuous year of war between Kurds and Iraq , expectedto end by Kurds success but (jarair tready) in (6.march.1975) between (Iran- Iraq) by(hawary bumedia) leadr of jazair , the 14 year revolution of Kurds ended.