Kırsal kalkınmanın aracı olarak Van`da hayvancılık faaliyetleri

Abstract

19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kırsal alana yönelik bilimsel çalışmaların arttığı görülmektedir. Dünyada ve Türkiye'de kırsal alanların içinde bulunduğu sosyo-ekonomik durum, kırdan kente göçün artmasına neden olmuştur. Göç olgusu kentleşmeyi de beraberinde getirmiş fakat kentlileşme aynı hızda gerçekleşmemiştir. Bu durum kırsal sorunların kentlere taşınmasına neden olmuş ve kırsal yapının bir bütün olarak kentlere taşınması `Kırsal Kalkınma` olgusunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kırsal nüfusun ekonomik gelirlerini ve yaşam kalitelerini arttırmayı amaçlayan kırsal kalkınmanın kapsadığı çalışmaların başında özellikle tarım ve hayvancılık faaliyetleri gelmektedir. Bu çalışmanın temel amacı bölge ve Türkiye küçükbaş hayvancılığında birinci sırada yer alan Van'ın hayvancılık faaliyetlerinin kırsal kalkınma üzerindeki etkisini ortaya çıkarmaktır. Yörenin sosyo-ekonomik yönden kalkınması bakımından hayati öneme sahip olan hayvancılık faaliyetlerinin önünde yatan engelleri tespit etmek hedeflenmektedir. İl hayvancılığının kültürel temellere dayanması, coğrafi koşullardan dolayı tarımın sınırlı olması ve kırsal nüfusun büyük çoğunluğunun temel geçim kaynağının sadece hayvancılık olması bu çalışmanın en önemli gerekliliklerindendir. Van, toplam hayvan sayısı bakımından Türkiye'de Konya'dan sonra ikinci sırada, küçükbaş hayvan sayısı bakımından da 2,7 milyon hayvan ile birinci sırada yer almaktadır. Buna rağmen yeterli verim sağlanamamakta ve hayvancılık faaliyetleri gittikçe azalmaktadır. Bu durumun temel nedenlerini ise toplam kırsal alanın yaklaşık % 30'unda güvenlik gerekçesiyle uygulanan yayla ve mera yasakları, yem ve saman fiyatlarının yüksek olması, yayla ve meraların aileler tarafından bölünmesi-sahiplenilmesi ve bazı yıllar etkili olan kuraklık oluşturmaktadır. Hayvan sayısı bakımından önemli olması, verimin yetersiz olması ve aşılabilir engellerin olması bu çalışmanın gerekli olduğu sonucuna varılmıştır. `Kırsal Kalkınmanın Aracı Olarak Van'da Hayvancılık Faaliyetleri` adını taşıyan bu çalışma doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümü alan ile ilgili temel coğrafi bilgileri ve çalışmanın metodolojisini içermektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde kırsal kalkınma olgusuna yönelik temel kavramlar ve dünya ile Türkiye'deki durumları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümünde dünyada ve Türkiye'de hayvancılığın tarihsel gelişimi, mekânsal dağılışı ve güncel durumu değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde Van'da hayvancılığının coğrafi temelleri, mekânsal dağılışı, yapılan hayvancılık faaliyetleri ile türleri, Van'da hayvancılığın tarihsel gelişimi, hayvancılığın il ekonomisi üzerindeki etkisi ve hayvansal üretim ele alınmıştır. Çalışmanın alan araştırmasına dayanan son bölümünde ise elde edilen bulgular üzerinde durulmuştur. Alan araştırması kapsamında Van'ın 75 kırsal mahallesinde (köyünde) 225 kişi ile görüşülerek karma yöntem ile veri elde edilmiştir. Sahadan elde edilen veriler ışığında Van'da hayvancılığın temel sorunları tespit edilmiş ve muhtemel çözümleri üzerinde durulmuştur. Bu veriler Coğrafi Bilgi Sistemlerinin mekânsal betimleme teknikleriyle görselleştirilmiş ve çalışmanın zenginleşmesi sağlanmıştır. Çalışmada aynı zamanda TÜİK ile Tarım ve Ormancılık Bakanlığı verilerinden faydalanılmıştır.

From the second half of the nineteenth century onwards, scientific studies on rural areas have increased. Socio-economic situation in rural areas in the world and as well as in Turkey, has led to increase the rural-urban migration. The phenomenon of migration brought urbanization together, however urbanization did not occur at the same rate. This situation led to the relocation of rural problems to the cities along with the structure as a whole which caused the emergence of a phenomenon, so called `Rural Development`. The rural development, which aims to increase the economic income and quality of life of the rural population, includes two main elements to its field of activities; agriculture and animal husbandry activities. The main of this research is to discover the impact of livestock activities on rural development in Van which takes the first place in Turkey in terms of small breeding. It is aimed to determine the obstacles in the livestock activities which have a vital importance for the socioeconomic development of the region. The most important requirements of this study are the fact that provincial animal husbandry is based on cultural foundations, as agriculture is limited due to geographical conditions and it only means of livelihood of the majority of rural population. Van ranks second in terms of total number of animals followed Konya, and ranks first in terms of small breeding with 2,7 million animals total in Turkey. In spite of this, sufficient efficiency is not achieved and livestock activities are decreasing. The main reasons for this situation are the highland and pastureland bans which are applied for security reasons in approximately 30% of the total rural area, high feed and hay prices, the division and ownership of highlands and pastures by families and for some years drought. It is concluded that this study should be important in terms of number of animals, inadequate efficiency and possible obstacles. This Study titled in Livestock Activities İn Van as a Means of Rural Development was prepared as a PhD thesis. The study consists of five main parts. The first part of the study includes basic geographical information about the area and method of study. In the second part of the study focused on the basic concepts for rural development cases and the situation about Turkey and the world. In the third part of the study historical development of livestock, spatial distribution and the current situation in the world and in Turkey was assessed. In the fourth chapter, geographic foundations of Van livestock, spatial distribution, livestock activities and species, historical development of livestock of Van, the effects of livestock on provincial economy and production of animal products are discussed. In the last part of the study, which is based on the field research, the findings obtained are emphasized. Within the scope of the field study 225 people were interviewed in 75 villages and data was obtained with mixed method. In the light of the data obtained from the field, the main problems of Van livestock have been identified and their possible solutions have been emphasized. These data were visualized by the spatial description techniques of Geographical Information Systems and the study was enriched. At the same time, data from TURKSTAT and Ministry of Agriculture and Forestry were used.