Osmanlı`da Farsça tarih yazıcılığı ve Hacı Halil Konevî`nin Tevarih-i Al-i Osman adlı eserinin tercümesi

Abstract

Türkler, İslâmiyet'i kabul ettikten sonra Farsça'yı etkin olarak kullanmaya başladılar. Türk devletleri gerek resmi dil olarak gerekse edebiyat dili olarak uzun süre bu dili kullandılar. Buna paralel olarak Türklerde Farsça tarih yazıcılığı da gelişmiş ve bu alanda birçok eser yazılmıştır. Bu durum Selçuklularla birlikte Anadolu'da da devam etti. XIII. yüzyılın sonlarında Batı Anadolu'da kurulan Osmanlı Devleti, kendisinden önce bu topraklarda hüküm süren Selçuklular'ın ve beyliklerin kültür ve medeniyetini miras almıştı. Dil ve edebiyatta bir yandan Türkçe'ye önem verirken diğer yandan da Farsça ile olan ilişkisini devam ettirdi. Özelikle Osmanlı Devleti'nde devlet yapısı oturduktan ve ilmi çalışmalar hız kazandıktan sonra Farsça tarih yazıcılığında da ciddi eserler verilmeye başlanmıştır. Fatih sultan Mehmed'in İstanbul'u fethetmesinden sonra İstanbul'a gelen İran asıllı yazarların da etkisiyle Farsça tarih yazıcılığında ciddi anlamda gelişme sağlandı. Bu dönemden itibaren XVII. yüzyıla kadar tarih ile ilgili birçok eser Farsça olarak yazıldı. Fatih Sultan Mehmed ile birlikte büyük önem kazanan Farsça tarih yazıcılığı alanında yazılan Farsça Tarihlerin bir kısmı yine bu dönemde yazılmıştır. Fatih döneminde yazılan Farsça eserlerden biri de Mehmed b. Hacı Halil Konevî'nin yazmış olduğu Tevârih-i Âl-i Osman adlı Farsça eserdir. Müellif, eserini Fatih zamanında yazmaya başlamış ancak II. Bayezid döneminde bitirebilmiştir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Tarih Yazıcılığı, Farsça Tarih Yazıcılığı, Tevârih-i Âl-i Osman, Halil Konevî.

After convert Islam, Turks started touse Persian effectively. Turkish statesused it either official language or literature language. Inaddition it turks improved persian historiography and somany work shave been written in this field. This situation continued in the Anatolia with the Seljuks. End of the 18th century, Ottoman Empire which was created in the West Anatolia, took the legacy of civilization and culture of the Seljuks and the other states which are reigned in this area before Ottoman Empire. They kept on their relation ship with Persian while they were care about the Turkish at the language and literature. Especially after Ottoman Empire got their strenght and lore Works getting improve, the important Works be ganto be given at the Persian historiography.After the conquest of Istanbul by Fatih Sultan Mehmed, Iranian historian shave mades ignificant progress in Iran. XVII.th century, many Works related to history written in Persian. Some of the Persian histories written in the field of Persian historiography, which is great importance with Fatih Sultan Mehmed, were written in this period. One of the Persian Works writtten during the reign of Fatih. It is a Persian work called Tevârih-i Âl-i Osman by Hacı Halil Konevî. The author began to write his work in the period of Fatih but he was able to finish in the period of II.Bayezid.Keywords: Ottoman Histography, Persian Histography, Tevârih-i Âl-i Osman, Halil Konevî.