Bilim alanında üstün yeteneklilik gelişimi için önerilen üyükep modelinin yapısal eşitlik modeline göre incelenmesi

Abstract

Üstün yetenekli bireyler toplumun kalkınması, ilerlemesi ve gelişiminde rol üstelenebilecek, kapasite ve seviyeye sahip olan bireylerdir. Bu nedenle üstün yetenekli bireylerin eğitimi, ülkenin gelişimi için çok önemlidir. Bu çalışmada, bilim alanında üstün yetenekliliğin geliştirilmesi için ortaya konulan ÜYÜKEP modelinin Yapısal Eşitlik Modeli ile test edilmesini amaçlanmıştır. Ülkemizin üstün yetenekli genç bilim insanı eğitimine önemli katkı sunabilecek bu modelin deneysel testi yapılmıştır. Araştırmada, Bilim ve Sanat Merkezlerinde öğrenim gören öğrencilerin farklı özelliklerinin bir modellenmesi amaçlandığından, araştırma betimsel nitelikte olup, desen olarak tarama modeli seçilmiştir. Araştırma kapsamında üstün yetenekli öğrencilerin; bilim öğrenmede öz düzenleme becerileri, bilimsel araştırma ve süreç becerileri, bilim tarihi ve felsefe bilgisi, düşünme becerileri ve bilimsel yaratıcılık gibi özelliklerini belirleyen değişkenlerinin gözlenebilen bir değişken olması nedeni ile gözlenen değişkenler ile yapılan yol analizi türü seçilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 ile 2017-2018 eğitim-öğretim yılları içerisinde Diyarbakır ve Manisa' da bulunan Bilim Sanat Merkezinde eğitim almakta olan 6. 7. ve 8. sınıfa devam eden 60 kız ve 42 erkek olmak üzere toplam 102 üstün zekâlı ve yetenekli çocuk oluşturmuştur. Çalışmada nicel verilerin toplanması sürecinde 'Bilimsel Yaratıcılık Testi', 'Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeği', 'Çocuklar için Problem Çözme Envanteri', 'Bilimsel Süreç Beceri Testi', Eleştirel Düşünme Değerlendirme Rubriği' ve 'Bilim Öğrenmede Öz-düzenleme Becerileri Ölçeği' kullanılmıştır. Araştırma süresince elde edilen verilerin analizinde yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır.Elde edilen veriler sonucunda; ÜYÜKEP modelinin Yapısal Eşitlik Modeli ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile ilgili alan yazında belirtilen duruma göre uyumlu bir model olduğu görülmektedir. Modeldeki değişkenlerin standardize edilmiş regresyon yüklerinin anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<.05). Sonuç olarak modele ilişkin yapısal eşitlik modeli uyumlu bir model olduğunu göstermesi, modelin diğer üniversite ya da merkezlerde uygulanabilirliği konusunda ümit verici sonuçlar içermektedir.

Gifted individuals are the ones who have the capacity and thelevel to play important roles in the development and progress of the society. Therefore, the education of these individuals has the utmost significance for the development of the country. In this work, we aim to test and evaluate the ÜYÜKEP model, which is implemented to improve the giftedness in science field, with Structural Equality Model. Experimental evaluation of this model, that can have substantial contribution to the education of the gifted young scientists in our country, is performed. Due to aiming the modelling of the different characteristics of the students who study in Science and Art Centers, the research is descriptive and adapts the survey model as the pattern. The variables which determine the characteristics of the gifted students such as the ability of self-regulation while studying science, the ability of scientific research and process, history of science and philosophy knowledge, thinking ability and scientific creativity are observable. Therefore, within this study, we chose to use the path analysis with observable variables.The study group of this research consists of 60 female and 42 male gifted students who were attending the 6., 7. and 8. grades in the Science and Art Centers of Diyarbakir and Manisa during the education periods of 2016-2017 and 2017-2018. We have used 'Scientific Creativity Test', 'Scientific Epistemological Beliefs Scale', 'Problem Solving Inventory for Kids', 'Scientific Process Ability Test', 'Critical Thinking and Evaluating Rubric' and 'Scale of Self-Regulation Ability While Learning Science' while collecting the quantitative data. In order to analyze the collected data, we have used the Structural Equality Model.Based on the analysis, we have concluded that the ÜYÜKEP model is a compatible model with the Structural Equality Model with respect to the conditions specified in the literature regarding the Confirmative Factor Analysis (CFA). We have detected that the standardized regression weights of the variables in the model are meaningful (p < .05). The results are promising for the ÜYÜKEP model to be used in the other research studies as it is compatible with the Structural Equality Model.