Kentlerin markalaş(ama)ması ve yerel dinamikler: Van ili örneği

Abstract

Bu çalışmada, kentlerin markalaşma çalışmalarında etkin rol oynadığı düşünülen -yerel aktörler olarak nitelendirebileceğimiz- kamu veya özel sektöre ait kurumlar ile sivil toplum örgütlerinde anahtar rolde yer alan kişilerin ve ayrıca şehrin hafızası olarak görülen kanaat önderlerinin Van kentinin markalaşmasına ve markalaş(ama)masına ilişkin görüş, düşünce ve değerlendirmeleri ele alınmıştır. Çalışmanın amacı kentlerin markalaşma süreçlerinde yaşanan sorunların ele alınması ve markalaş(ama)manın unsurlarını ortaya koymaktır. Markalaş(ama)mayı yaratan unsurların açıkça ortaya konulması kentin markalaşma stratejilerinin oluşturulmasında önemli bir adım olarak düşünülmektedir. Çalışma süresince kentte karar verici veya karar verme sürecinde etkileyici konumda bulunan kısaca anahtar rol üstlenen otuz kişi ile mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Yerel aktörler olarak şehrin markalaşmasında etkin rol oynaması beklenen kurum ve STÖ lerin karar vericilerinin/yöneticilerinin marka ve marka kent ile ilgili düşünceleri Van özelinde ele alınarak marka ve marka kente ilişkin düşüncelerinin kavramsallaştırmasına ve kuramsallaştırılmasına çalışılmıştır. Çalışmanın bulguları değerlendirildiğinde anahtar rol oynayan kişiler markalaşmayı; semboller, akılda kalan öğeler, kültürel izler ve kalite olarak kavramsallaştırmaktadırlar. Kentin markalaşması sürecinde ise başarılması gereken en önemli aşamalardan ilkinin şehrin altyapısının (teknik, sosyokültürel ve ekonomik boyutları ile) tamamlanması olduğu, şehrin sakinlerinin mekânsal boyutta bilinçlendirilerek farklıklarının zenginlik olduğu kabulü ile hoşgörü esaslı birlikte yaşama kültürünün yerleştirilmesi gerektiği, şehrin ve sakinlerin kentin geleceğine ilişkin stratejileri oluşturmak ve uygulamak noktasında ortak düşünme ve birlikte hareket etmeyi başarmaları gerektiği, kentin sahip olduğu derin tarihsel ve kültürel değerlerin kentin markasına katacağı değerin objektif olarak belirlenmesi ve korumaya alınması gerektiği bu kişiler tarafından vurgulanmaktadır. Şehrin hafızası rolünde olan kanaat önderlerinin geçmiş deneyimlerinden hareketle vurguladıkları önemli bir sorun ise kentin tarihi ve kültürel geçmişine ait birçok tarihsel yapının ve dokunun yaratılan tarihsel travmalar ile bilinçli olarak yok edildiği ve yerine yapılan popüler kültüre ait yapılar ile kent dokusunun hızla bozulmasıdır. Çalışma sonucunda yerel aktörlerde görev yürüten karar vericilerden, anahtar rolde bulunan kişilerden ve kanaat önderlerinden sağlanan bulgular ile markalaş(ama)manın temel unsurlarını ortaya koyularak kentin markalaşmaya sürecinde nelerin yapılması gerektiğine ilişkin önermeler ve alana sağladığı bilimsel katkıya değinilmiştir. Anahtar Kelimeler: Marka, markalaşma, kent markalaşması, markalaş(ama)ma, aktör temelli yaklaşım, yerel aktörler.

This study focuses on emerging ideas in the branding and non-branding experience of Van city on the basis of the local participants who have been taken role in the state bodies, NGOs and private sectors and whose experiences were thought to be valuable in branding/non-branding process of a city. In this context, this study aims to provide an exhaustive account of branding process of a city and define the principles of non-branding issue which seems to be an important step in shaping the strategies of city branding. In the data collection process, a phenomenology model of qualitative design was employed in research design of this study and thirty people who are local actors in decision making process of the city were interviewed. The participants' views on branding and branding cities were both conceptualised and theorised on the basis of the experiences of the participants. According to the findings of this thesis, the branding issue were conceptualised under such concepts as symbols, valuable and effective products. As for the process of city branding process, the first step should be infrastructure of the city with an emphasis on social and cultural perspective. The second, raising awareness of the local people is important to create a community-based mind-set amongst the people who are actively living in the Van city. Third step should focus on strategy development for the future of city and agreed plan for the implementation of these strategies. The final stage is to make decision on the touristic values of the city to be reflecting the social and cultural assets and to set up a protection plan. However, non-branding concept is mainly conceptualised under the terms of the lack of togetherness, the negative social-cultural background of the city; the lack of visionary managers in the town; the lack of an agreed a city branding strategy. After all, this study has been finalised with a set of suggestions for the practitioners as well as the scientific contribution of the study in the literature. Keywords: Tourism, Brand, Branding, city branding, non-branding and local actors.