İslam fıkhında farz-ı kifâye

Abstract

`İslâm Fıkhında Farz-ı Kikâye` isimli bu çalışma bir giriş ile iki bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümü araştırmanın amacı, önemi, yöntemi ve sınırlılıklarından oluşmaktadır.Birinci bölümde önce hüküm kavramı üzerinde durulmakta daha sonra dört mezhebin önde gelen isimlerinin hüküm kavramına yükledikleri anlamlara işaret edilmektedir. Ardından araştırmanın konusu olan farz-ı kifâyenin hüküm bahsindeki yerini tespit etmek için hükmün kısımları ve hükümle alakalı konulara özetle değinilmektedir. İkinci bölümde ise `farz-ı kifâye` tamlamasını oluşturan `farz` ve `kifâye` kavramlarına yüklenen anlamlara ayrı ayrı değinildikten sonra terkip olarak `farz-ı kifâye`ye yüklenen anlamlara işaret edilmektedir. Peşinden farz-ı kifâye ile farz-ı ayn karşılaştırmalı olarak ele alınıp aralarındaki farklılıklar ortaya konmaktadır. Devamında farz-ı kifâyenin önemi ve fazileti üzerinde durulup farz-ı kifâyenin farz-ı ayna dönüştüğü durumlar zikredildikten sonra farz-ı kifâyeye muhatap olacak kesimlerin kimler olduğu hususu tahlil edilmektedir. Çünkü bazı farz-ı kifâyeler vardır ki bunlar bazen sadece belli bir kesime veya gruba yönelik olup diğer mükelleflerin takatini aşmaktadır. Bazen de bir kısım farz-ı kifâyelerin ifası için kurum ve kuruluşlar inşa etmek gerekmektedir. Bunlar hakkında da araştırmanın gerekli yerlerinde izahat yapılmaktadır. Daha sonra toplumda yaygınlaşmış olan farz-ı kifâyelerden; cemaatle namaz kılmak, cenaze işlemleri (techiz, tekfin, teşyi ve cenaze namazı gibi ), ictihad, emr-i bi'l-ma'ruf (iyiliği emretmek) nehy-i ani'l-münker (kötülükten sakındırmak) ve cihad konuları ele alınarak incelenmiştir. Farz-ı kifâye bağlamındaki bu örneklerin psikolojik ve sosyolojik boyutlarına her bir konunun kendi başlığı altında yer yer atıflar yapılmaktadır. Farz-ı kifâyeleri eda etmenin toplumsal dayanışmaya etkilerinden bahsettikten sonra toplumsal ödev bilincinin insanlarda oluşabilmesi ve Müslüman topluluklarının da medeni toplumlar arasındaki yerini alabilmesi için bu görevlerin ifa edilmesinin gerekliliğine değinilmektedir. Nihayet her biri birer toplumsal ödev olan farz-ı kifâyelerin şer'an temellendirilmesi adına her bir konu başlığının altında ilgili ayet ve hadislere yer verilerek konu bitirilmiştir.

This study called `Fard-ı Kifâya in the Islamic Fiction` consists ofone introduction and two sections. Introduction section consists of the aim, method, and limitations of the research..In the first chapter, firstly, the concept of judgment is emphasized and then the meanings of the prominent names of the four sects to the concept of judgment are pointed out. Then, the parts of the provision and the issues related to the provision are determined in summary to determine its place in the provision.In the second chapter,after pointing out the meanings attributed to the concepts of farz and kifâye `, which are the terms of farz-ı kifâye , the meanings imposed on farz-ı kifâye as a composition are pointed out. Then, the differences between the fard-ı kifâye and fard-ı ayn are discussed and the differences between them are revealed. In the following, the importance and the virtue of the principal of farz-ı kifaye has been emphasized and the positions in which farz-ı kifaye turn into farz-ı ayn are mentioned and then the matter of who are the subjects and adressee of farz-ı kifaye is scrutnized. Because there are some fard-ı kifayas , which are sometimes only directed to a certain group and exceed the powers of other obligants. Sometimes it is necessary to build institutions and organizations for the realization of some of them. These are also explained in the necessary parts of the research. Then, some farz-ı kifayes such as nehy-i ani'l munker (preventing from badness), emr-i bi'l ma'ruf (ordering the good), judical opinion,funeral proceedings (such as technicaliz, tekfin, tannah and funeral prayer), praying with the congregation, and jihad which have become very common in the society, are dealt with. The psychological and sociological dimensions of these examples in the context of farz-ı kifaye are cited in the context of each topic. After mentioning the effects of the implications of social cohesion, the necessity of performing these tasks in order for the consciousness of social homework to be formed in humans and the Muslim communities to take their place among the civilized societies is mentioned. At the end, the subject was completed by placing the relevant verses and hadiths on the basis of the fact that each of them was a social homework so that these are judically based.