Some aspects of the biology and ecology of (Protopterus aethiopicus Heckel 1851) in the lower Nyango River (Kenya)

Abstract

oz AŞAĞI NYANDO NEHİRİNDE Protopterus aethiopicus (HECKEL, 1851) BİYOLOJİ VE EKOLOJİSİNİN BAZI YÖNLERİ (KENYA). Pabari, Mine Yüksek Lisans, Biyoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Meral Kence Ocak 1998, 78 sayfa Bu çalışmada Afrika ciğerbalığı, Protopterus aethiopicus 'un besin ve beslenme alışkanlıkları ve üreme özellikleri çalışılmıştır. Çalışma Aralık 1996'dan Ağustos 1997 'ye kadar sürmüş ancak Mayıs ve Haziran 1997 aylarında örnekler, nehirden elde edilen verilere bir karşılaştırma oluşturmak için, Victoria gölünden alınmıştır. Örnekler 3mm gözaçıklığı olan ağ kullanılarak alınmıştır. Cinsiyet, cinsel olgunluk evresi ve toplam uzunluk ile ağırlık arazide belirlenmiş, mide örnekleri ise %4'lük formalin içinde saklanıp daha sonra laboratuvarda binoküler altında incelenmiştir. Nehir taşkın alanı P.aethiopicus örnekleri beslenmesindeki prominans değerleri sırasıyla 206.07, 64.5 ve 81.85 olup; sırasıyla Pelecypoda, Gastropoda ve Coleoptera ağırlık oluşturmaktadır. Odonata ve Coleoptera larvaları gibi küçük besin birirrderinin balık midelerindeki ağırlığı yağışlı dönemlerde artmış, büyük Gastropoda ve Pelecypoda'lann ortalama ağırlığı ise azalmıştır. Ancak bu türler balığın beslenmesinde yine de ağırlıklı olarak kalmıştır. Odonata, Ephemeroptera nimfleri ve Coleoptera gibi küçük böcekler, göl balıklarının beslenmesinde nehir balıklarına göre daha büyük oran oluşturmaktadır.Kondisyon faktörü 0.0013 ile 0.003 arasında değişmekte olup, su derinliği ile korelasyon göstermektedir. Erkek:dişi oram nehirde 1:1.2 ve gölde 1:2.2, olarak bulunmuştur. Nyando nehri taşkın alanındaki P.aethiopicutfvm. maksimum üreme dönemi, yağışların en yoğun olduğu Mart ayı olarak tespit edilmiştir. Verimlilik 218-512 yumurta/dişi ve tam olgunluk boyu 35-40cm olarak gözlenmiş olup bu değerler önceki çalışmalarda elde edilen değerlerden çok daha düşüktür. Toplam nehir balık örneklerinin boyu (8.6-55.4cm), göl örneklerinin boyundan (24.6-89.2cm) belirgin olarak daha küçüktür (jx 0.001). Ayrıca, göl balıklarının tam olgunluk boylan (55 cm) ve beslenmelerinde Mollusca'nin prominans değerleri (Gastropoda: 5.26, Pelecypoda: 4.54) de nehir örneklerine göre daha yüksek olarak saptanmıştır. Anahtar Sözcükler: P.aethiopicus, Afrika ciğer balığı, Nyando Nehri, Besin ve Beslenme, Üreme biyolojisi vı

ABSTRACT SOME ASPECTS OF THE BIOLOGY AND ECOLOGY OF Protopterus aethiopicus (HECKEL, 1 85 1) IN THE LOWER NYANDO RIVER (KENYA) Pabari, Mine MSc, Department of Biology Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Meral Kence January, 1998, 76 pages The present study aimed to investigate certain aspects of the food and feeding habits and the reproductive behavior of the African lungfish, Protopterus aethiopicus. The study was carried out between December 1996 to August, 1997, with the exception of the months May and June, during which time samples were collected from the Lake Victoria and used as a basis for comparison with data obtained from the river. Samples were obtained using 3mm mesh size beach seines, sex determination, stages of sexual maturity, and Total Length and weight were determined on site, and guts preserved in 4% formalin were later analyzed in the laboratory using a binocular microscope. The diet of P. aethiopicus in the floodplain was dominated by Pelecypoda, Gastropoda and Coleoptera, with prominence values of 206.07, 64.5, and 81.85 respectively. IllThe weighted mean number of smaller food items, such as Odonata, and Coleoptera Larvae seemed to increase during the rainy season, while that of the larger Gastropoda and Pelecypods decreased, although the latter two remained predominant within the diet. The river samples had a higher proportion of the smaller insects, such as Odonata, Ephemeroptera Nymphs, and Coleoptera in the diet, than the lake samples. The Condition factor was found to vary between 0.0013 to 0.003 and there appeared to be a certain degree of variation in accordance with water depth. Sex ratio in the river was 1:1.2 males to females, in comparison to the lake, which was found to be 1 :2.2. Peak breeding season for P.aethiopicus in the Nyando floodplain was in March, which coincided with the established rainy season for the region. Observed fecundity of 218-512 eggs per female, and size at massive maturity of 35-40cm TL are both far much lower than previously obtained values. The sizes of the river samples (8.6 - 55.4 cm TL) were significantly lower than those of the Lake samples (24.6-89.2cm), (p = < 0.001), as were sizes at massive maturity (55cm). Prominence values of molluscs in the diet of lake samples were also found to be higher (Gastropoda: 5.26, Pelecypoda: 4.54). Keywords: P.aethiopicus, African Lungfish, Nyando River, Food and Feeding, Reproductive Biology. IV