Ravzatü`s-Safâ ve Habîbü`s-Siyer`de Moğollar kısmının tercümesi (1155-1259)

Abstract

Moğollar, hem dünya tarihi hem de ortaçağ tarihi açısında önemli bir yere sahiptir. Cengiz Han dağınık halde yaşayan Moğol kabilelerini itaati altına alarak kısa sürede Moğol İmparatorluğu'nu kurmayı başardı. İmparatorluk, Oktay Kağan döneminde en parlak çağını yaşayarak sınırlarını Çin, Polonya, Macaristan, Türkistan, Rusya ve Deşt-i Kıpçak'a kadar genişletti. Oktay'ın 1241'de ölümünden sonra eşi Töregene Hatun (1242-1246), Küyük Han (1246-1248), Oğul Gaymış (1248-1251) ve Mengü Kağan devleti yönetmişlerdir. Ortaçağ tarihinde özellikle doğu dünyasında yaşanan hadiselerin ortaya çıkarılmasında Mîrhând'ın Ravzatü's-Safâ'sı ile Hândmîr'in Habîbü's-Siyer'i ana kaynak ve birinci el kaynaklar arasında ön sıralarda yer almaktadırlar. Bu tezde Timurlar devleti döneminde yaşamış olan dede-torun tarihçiler Mîrhând'ın Ravzatü's-Safâ ile Hândmîr'in Habîbü's-Siyer adlı eserlerinde yer alan Moğollara ait (Cengiz Han'ın doğumundan Mengü Kağan'ın vefatına kadar 1155-1259) kısımlar tercüme edildi. Mîrhând ve Hândmîr'in yaşadıkları dönemin siyasî, kültürel ve ekonomik şartlarını anlayabilmek için o döneme kadarki Moğol tarihi özetlendi. Ayrıca müelliflerin tarih yazım tarzları ortaya çıkarılmaya çalışıldı. Bu çalışmanın Moğol tarihinin daha iyi anlaşılması ve yapılacak araştırmalara katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.Anahtar Kelimeler: Moğollar, Mîrhând, Hândmîr, Ravzatü's-Safâ, Habîbü's-SiyerSayfa Adedi : 264Tez Danışmanı : Doç. Dr. Abdullah DUMAN

The Mongols have an important place in both world history and medieval history. Genghis Khan managed to establish the Great Mongol Empire in a short time by obeying the scattered Mongol tribes. The empire expanded its borders to China, Poland, Hungary, Turkestan, Russia and Dasht-i Kipchak during the Oktay Kagan era. After Oktay's death in 1241, his wife Töregene Hatun (1242-1246), Küyük Khan (1246-1248), Oğul Gaymış (1248-1251) and Mengü Kağan ruled the state. Mîrhând's Ravzatü's-Safâ'sı and Hândmîr' Habîbü's-Siyer are among the main sources and first-hand sources in the discovery of the events in the Middle Ages, especially in the eastern world. In this thesis, the grandfather-grandchild historians who lived during the Timurids Mîrhând's Ravzatü's-Safâ and Hândmîr's Habîbü's-Siyer belong to the history of the Great Mongol Empire (from the birth of Genghis Khan to the death of Mengü Khan). In order to understand the political, cultural and economic conditions of the period in which Mîrhând and Hândmîr lived, the Mongolian history up to that period was summarized. In addition, the authors' history writing methods were tried to be revealed. We believe that this study will contribute to a better understanding of Mongolian history and the researches to be made.Key Words : Mongols, Mirhand, Handmir, Ravzatürs-Safa, Habibürs-Siyer Assoc. Dr. Abdullah DUMANQuantity of Page : 264Scientific Director : Assoc. Dr. Abdullah DUMAN