Molla Hüseyin Batevî`nin hayatı eserleri ve tasavvufî görüşleri

Abstract

Molla Hüseyin Batevî(ö. 1169/1755), Şırnak ilinin Beytüşşap ilçesine bağlı Güneyyaka (Bate) köyünde 1675 yılında dünyaya gelmiştir. Muhafazakar bir aileye mensup olan Batevî, ilk eğitimini kendilerine yakın bir köyde imamlık yapan abisi Molla Ahmed'ten almış, dahasonra Hakkari Meydan Medresesinde eğitimine devam etmiştir. Bu medresede icâzetini aldıktan sonra bu medresede bir müddet müderrislik de yapmıştır. Batevî, ana dili olan Kürtçe'nin yanındaArapça, Türkçe ve Farsça da bilmektedir. Batevî'ninMevlid, Zembilfıroş, Hamaîl eserleri ile birlikte otuzdan fazla şiiri bulunmaktadır. Yazmış olduğu Mevlid eseri Kürtlerin yaşadığı pek çok bölgedeuzun süre boyunca yankı bulmuştur. Tasavuftaki Nûr-i Muhammedi görüşüne geniş yer vediği Mevlidinde sağlam bir dil ve üslup kullanmıştır. Çalışmamızın birinci bölümü Batevî'nin hayatı ve eserlerinden oluşmaktadır. İkinci bölümde ise Batevî'nin eserlerinden ve kullanmış olduğu remiz ve mazmunlardan tasavvufî görüşleri ele alınmaktadır. Çalışmamızın sonunda Batevî'nin Allah ve Peygamber aşkı çerçevesinde özgüntasavvufî bir kimliğinin olduğunu gördük. Bu bağlamda herhangi bir şeyhe intisap ettiğini veya herhangi bir tarikata mensup olduğuyla alakalı bir bilgiye rastlamadık. Batevî 1169/1755'li yıllarda bir kış mevsiminde, can dostum dediği Bahçesaray emiri Mir Hasan Veli'nin ziyaretinden dönerken Berçelan yaylasında yoğun kar yağışı nedeniyle mahsur kalır ve orada vefat eder.

Molla Hüseyin Batevî was born in Guneyyaka (Bate) Village, Beytussebap District of Sirnak Province in 1675. Batevi, a member of a conservative family, received his first education from his brother Molla Ahmed, who was an imam in a village close to themlater he continued his education in Hakkari Square Madrasah. He took his ratification and worked as Mudarris in this madrassa for a while. Batevî knew Kurdish, Arabic, Turkısh and FarsiBatevi has more than thirty poems along with Mevlid, Zembilfiros and Hamaîl.His Mawlid book has echoed in many Kurds' regions for a long time.He used a solid language and style in the Mevlid where he gave a wide place to the view of Nûr-i Muhammedi in Sufism. The first part of our study consists of Batevî's life and works. In the second part, we tried to explain Sufi views from the works of Batevî and from symbols and propositions he used. At the end of our study we found that Batevî had a sufistic identity within the framework of the love of Allah and the love of the Prophet. However, we didn't come across any information about whether he was involved in any Sheikh or belonging to any sect. Batevi on the way back from the visit of Mir Hasan Veli, the commander of Bahçesaray, in a winter season in 1169/1755, Batevî was stucked in Bercelan plateau due to heavy snowfall and passed away.