İran İslam Devrimi`nin politik-ontolojik bir analizi

Abstract

Tarihi çok eskilere dayanan, Ortadoğu kültürünü taşıyan ve yansıtan, İran olarak bildiğimiz coğrafya geçmişten bugüne birçok kavimin ve milletin yaşadığı; birçok imparatorluğun ve devletin kurulduğu geniş bir alanı ifade etmektedir. İran stratejik konumu ve tarihsel yapısı itibari ile de önem arz etmektedir. Bu coğrafya üzerinde birçok siyasi ve tarihsel olaylar yaşanmıştır. İran'da 1979 yılında gerçekleşen İran İslam Devrimi, hem Ortadoğu açısından hem de dünya siyaseti açısından 20. asrın en önemli olaylarından biri olma özelliği taşımaktadır. İran'da gerçekleşen bu devrim İran ve Ortadoğu açısından önem arz etmekle birlikte İslam'ın geleceği ve şekillenmesi bakımından da önem taşımaktadır.1979 yılında meydana gelen, İran İslam Devrimi İran'ın adını `İran İslam Cumhuriyeti`ne dönüştürerek İslam dünyasında yeni ve ciddi bir heyecan yaratmıştır. İran'da 1979 yılında yaşanan devrim hem asırlardır süren monarşi geleneğinin hem de İran'ın iç ve dış siyasetinin kökten değişimini sağlamıştır. Devrim, Ortadoğu'da var olan temel dinamikleri ve gelecekte var olacak temel dinamikleri açısından dönüm noktası özelliği taşımaktadır. 1979 yılında başlayan bu sürecin tarihsel altyapısı, Tütün İsyanı ve 1906 yılında ilan edilen Meşrutiyete kadar dayanmaktadır. Bu tezde `Devrimin` başlarında birçok kesimi içerisinde barındıran sürecin bir İslam Devrimi'ne nasıl dönüştüğünü, İran İslam Devrimi sürecini, İslam Devrimi'nden sonraki süreci; dini, toplumsal ve siyasi alanlarda yaşanan olayların ve gelişmelerin tarihsel süreci çerçevesinde neler olduğunu açıklamak amaçlanmıştır. Çeşitli makale, kitap ve dergi kaynaklarından faydalanılarak bir literatür çalışması çerçevesinde; İran İslam Devrimi'nin sosyolojik, politik ve ontolojik bir analizi yapılmıştır. Bu analiz yapılırken turistik amaçlarla Van'ı ziyaret eden İranlı yurttaşlarla anket çalışması yapılarak İran İslam Devrimi hakkındaki görüşleri çerçevesinde saha çalışması yapıldı ve elde edilen sonuçlarla çeşitli bulgulara ulaşmak amaçlanmıştır.

The geography that we know as Iran, which dates back to ancient times, reflecting the Middle East culture, refers to a wide area where many tribes and nations lived and many empires and states were established. Iran is also important due to its strategic location and historical structure. There have been many political and historical events on this geography. The Iranian Islamic Revolution, which took place in Iran in 1979, is one of the most important events of the 20th century both in terms of the Middle East and world politics. Being important for Iran and the Middle East, this revolution in Iran is also important for the future and shaping of Islam. The Iranian Islamic Revolution, which took place in 1979, transformed the name of Iran into the `Islamic Republic of Iran` and created a new and serious excitement in the Islamic world. The revolution in Iran in 1979 led to a radical change in both the centuries-old tradition of monarchy and Iran's domestic and foreign policy. The revolution is a turning point in terms of the fundamental dynamics that exist in the Middle East and the fundamental dynamics that will exist in the future. The historical background of this process, which began in 1979, dates back to the Tobacco Rebellion and the Constitution of 1906.The aim of this thesis is to explain how the process of Revolution, which had many segments at the beginning, turned into an Islamic Revolution, the process of the Iranian Islamic Revolution, the process after the Islamic Revolution and the context of historical process of events and developments in religious, social and political fields. By utilizing various articles, books and journal resources, a sociological, political and ontological analysis of the Iranian Islamic Revolution has been made.