İslam ibadet fıkhında niyet ve hükümlere etkisi

Abstract

İnsanların yaratılış gayesi Allah Teâlâ'ya ibadet etmektir. İbadet ise YüceAllah'ın azameti karşısında derin bir saygıyla boyun eğmektir. Dinimizin emrettiğiher bir ibadetin kendine göre rükünleri, şartları ve sünnetleri vardır. Nasslarlabelirlenen kriterlere göre eda edilmeyen bir ibadet sahih kabul edilemez. Tümibadetlerde gerekli olan en önemli kriter hiç şüphesiz niyet olarak kabul edilir. Ziraniyet ibadetlerin aslı ve ruhu olarak addedilir. Çünkü halis bir niyet olmayıncayapılan ameller ve ibadetlerin tamamı manevi açıdan değersiz kalır. Niyete bu kadarönem atfedilmesi üzerine biz de bu çalışmamızda `İslam İbadet Fıkhında Niyet veHükümlere Etkisi` başlığı altında konuyu araştırdık.Yaptığımız çalışmanın birinci bölümünde niyetin anlam alanı üzerindedurarak ve niyetin tüm bileşenlerini (kasıt, ihlâs, irade, ihtiyar, azim) bu başlıkaltında ele aldık. Özellikle bu kavramların semantik tahlilini yaparak ve niyetle olanilişkilerini ortaya koyduk. Ayrıca nasslar açısından niyet, niyetin kısımları, niyetiiptal eden durumlar, niyetin yeri ve niyet-amel ilişkisine de değindik. Bu başlıkaltında nasslar tarafından niyete büyük bir ehemmiyet verildiğini, niyetsiz hiçbiribadetin geçerli olmadığını ortaya koyduk. Gerekli şartları taşımayan bir niyetingeçersiz olduğunu ve niyetin yerinin kalp olduğunu bu bölümde ele aldık. İkincibölümde ise, ibadetlerde (namaz, oruç, hac, zekât, kurban, yeminler, kefaretler, cihat)niyetin hükmü, vakti, şekli ve niyette teşrik gibi konuları inceledik. Niyetin varlığınıbazı fakihler şart bazıları ise rükün olarak kabul etmiş, niyetin vakti, şekli ve niyetteteşrik gibi konularda ise ihtilafa düşmüşlerdir. Biz de bu konularda mevcut olanihtilafları ve fakihleri bu ihtilaflara sevk eden sebepleri değerlendirerekçıkarsamalarda bulunduk.Anahtar Kelimeler : Niyet, amel, ihlâs, ibadet fıkhı, hüküm.Sayfa sayısı : 273Tez Danışmanı : Doç. Dr. Mehmet Selim ASLAN

The aim of human beings to have been created is to worship Allah.Worshipping is coming to heel for magnificence of Allah in a great respect. Everyworship our religion has ordered has obligations, sunnahs and elements according toitself. According to criteria that determined by certain rules, a worship which is notbeing performed can not be regarded as aunthentic. The most important criteriawhich is essential in all of the worships is undoubtedly accepted as intention.Because intention is assumed as the essence and soul of all worships. All of theworships performed and actions taken without a pure intention is regarded asworthless in view of spirituality. As great importance have been attributed tointention, we have searched the topic under the title ` Intention in Islamic WorshipFiqh and its Effects on Ruling` in our study.In the first section of our study, we have focused on the meaning field of theintention and handled with all of the components of intention (deliberateness, sincerecommitment, will, old, perseverance) under this title. Particularly, we analysisedthese concepts semantically and revealed their relationships with intention. We havealso mentioned about intention, parts of intention, conditions removing intention,setting of intention and relationship of intention-action in terms of certain rules. Wehave revealed under this title that intention is of great importance for certain rulesand no worship is valid without intention. We have discussed that intentions that donot have necessary conditions are not valid and the place of intention is in heart. Wehave studied the subjects such as ruling, timing and form of intention and making apartner at intention during worships (salah, fasting, hajj, zakat, sacrifice, swearing,penance, jihad) in the second section. Some canonists have accepted the existence ofintention as necessary whereas others have accepted it as element and have debatedon subjects such as timing , form of intention and making a partner at intention. Wehave evaluated the avaliable conflicts on these matters, searched causes leadingcanonists to conflicts and have had some conclusions.Key Words: Intention, action, sincere commitment, worship fiqh, hüküm.Quantity of Page : 273Scientific Director: Doç Dr. Mehmet Selim ASLAN