Ahlâkî bir erdem olarak hikmet -İbn Miskeveyh örneği-

Abstract

Hikmet, düşünce tarihinde sıkça rastlanılan ve hemen hemen her filozof tarafından kullanılmış bir kavramdır. Bu kavramın ahlâk felsefesinde de kullanıldığı görülmektedir. Araştırmamızın ilk amacı hikmet kavramının tanımı, mahiyeti, kısımları ve İbn Miskeveyh öncesi dönemde nefis ve hikmetin nasıl ele alındığını belirlemek olacaktır.Çalışmamızın ikinci amacı, özellikle İslam ahlâk felsefesi tarihinde, Muâllim-i Sâlis ünvanına sahip olan, ahlâk felsefesine özellikle Tehzîbü'l-ahlâk, Tertîbü's-saâdât ve Fevzü'l-asgar ile büyük katkı yapan İbn Miskeveyh'in nefis anlayışını ele almak olacaktır. Çalışmanın sonunda ise ahlâkî bir erdem olan hikmetin kaynağı, hikmet olarak görülen erdemler ve hikmet ile mutluluk ilişkisi İbn Miskeveyh'in görüşleri doğrultusunda ortaya konulmaya çalışılacaktır.Hikmet kavramı, felsefenin teorik kısmını teşkil etmesiyle beraber bu ilmin uygulanması açısından pratik yönünü ortaya koymuştur. Bu çalışmada hikmetin bir erdem olarak nerede olduğu, neyi kapsadığı ve İbn Miskeveyh'in pratik hikmet düşüncesi, onun nefis teorisi üzerinden aydınlatılmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: İbn Miskeveyh, Felsefe, Hikmet, Nefis, Ruh, Ahlâk, Erdem.

Wisdom is a concept frequently encountered in the history of thought and used by almost every philosopher. It is seen that this concept is also used in moral philosophy. The first aim of our research will be to determine the definition, nature, parts of wisdom and how it was handled in the pre İbn Miskeveyh period.The second aim of our study is İbn Miskeveyh, who holds the title of Muallim-i Salis, especially in the history of İslamic moral philosophy, especially with Tehzîbu'l-ahlâk, Tertîbu's-saâdât and Fevzu'l-asgar. Based on these Works, the theory of nafs will be to determine the immortality of the nafs, the Powers, the virtues and the neph, the ore. As a result of the study, the source of wisdom, which is a moral virtue, the reasons for learning the wisdom virtue, the virtues seen as wisdom, and the relationship between wisdom and happines will be tried to be revealed in line with the views of Ibn Miskeveyh.While the concept of wisdom constitutes the theoretical part of philosophy, it has revealed its practical aspect in terms of the application of the science. In this study, it will be tried to illuminate is a virtue, what it encompasses, and practical thought of wisdom of İbn Miskeveyh through his exquisite theory.Key Words: Ibn Miskawayh, Philosophy, Wisdom, Soul, Morality, Virtue