Bazı organik materyallerin ve inorganik gübrelerin çemen (Trigonella foenum graecum) bitkisinin gelişimine ve besin elementi içeriğine etkileri

Abstract

Bu çalışmada çay atığı (ÇA) ve atık mantar kompostu (AMK) ile inorganik gübrelerin (İG) çemen (Trigonella foenum graecum) bitkisinin gelişimine ve besin elementi içeriğine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Deneme faktöriyel deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak 54 saksıda yürütülmüştür. Araştırmada çay atığı (% 0, % 2.5 ve % 5.0) ve atık mantar kompostu (% 0, % 2.5 ve % 5.0) üç farklı dozda uygulanmıştır. Amonyum sülfat ( 0, 125, 250 mg N kg-1) triple süper fosfat ( 0, 50, 100 mg P2O5 kg-1) ve potasyum sülfatın (0, 75, 150 mg K2O kg-1) üç farklı dozu inorganik gübre olarak kullanılmıştır. Organik materyaller arasındaki farklılığın bitki boyu, bitki yaş ağırlığı, bitki kuru ağırlığı kök uzunluğu ve kök yaş ağırlığı üzerine etkileri istatistiksel olarak önemli (P<0.01) bulunmuştur. Çay atığı dozlarının bitki yaş ağırlığı, bitki kuru ağırlığı ve kök kuru ağırlığı üzerine etkilerinin % 1 düzeyinde, kök yaş ağırlığı üzerine etkilerinin ise % 5 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir. Atık mantar kompostu dozları ve inorganik gübre dozlarının bitki boyu, bitki yaş ağırlığı, bitki kuru ağırlığı, kök yaş ağırlığı ve kök uzunluğu üzerine etkilerinin % 1 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir. En yüksek bitki boyu (32.94 cm), bitki yaş ağırlığı (2.95 g) ve bitki kuru ağırlığı (0.33 g) ortalamaları ÇA2 uygulamalarında elde edilmiştir. Organik materyal çeşidi, ÇA, AMK, İG dozları ve bunların interaksiyonlarının genel olarak N, P, Fe ve Zn içerikleri üzerine etkileri genel olarak istatistiksel anlamda önemli bulunmuştur. Araştırmada çay atığı ve atık mantar kompostu uygulamalarının bitki gelişim kriterleri üzerine genel olarak olumlu etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Atık mantar kompostu, Besin elementi, Bitki gelişimi, Çay atığı, Çemen, İnorganik gübre

In this study determination of effects of organic materials and inorganic fertilizers on plant growth and nutrient contents of fenugreek was aimed. The experiment was carried out according to factorial experiment and with three replication in 54 pots. Tea waste (0, 2.5, 5.0 % ) and spent mashroom compost (0, 2.5, 5.0 %) were applied at three different doses of ammonium sulphate ( 0, 125, 250 mg N kg-1 ) Triple süper phosphate (0, 50, 100 mg P2O5 kg-1) and potassium sulphate ( 0, 75, 150 mg K2O kg-1) were used. Effects of differences organic materials on plant length, plant fresh weight, plant dry weight, root length and root fresh weight were found significant ( P<0.01 ) statistically Effects of tea waste doses on plant fresh weight, plant dry weight, root dry weight (P<0.05) were determined as significant statistically. Effects of spent mashroom compost doses and inorganic fertilizers doses on plant length, plant fresh weight, plant dry weight, root fresh weight and root length were determined as significant (P< 0.01) statistically. The highest plant length (32.94 cm), plant fresh weight (2.95 g), plant dry weight (0.33 g) means were obtained in TW2 applications. Effects of organic material type, TW, SMC, IF doses and their interactions on N, P, Fe and Zn contents were found generally significant statistically. In this study it was determined TW and SMC applications had generally positive effects on plant growth. Keywords: Spent mushroom compost, Nutrient, Plant growth, Tea waste, Fenugreek, İnorganic fertilizer.