Eskiçağda Doğu Anadolu medeniyetlerinde tandır, ocak kültürleri ve gelişimleri

Abstract

Tarih ve medeniyet çizgisinde birçok kültür öğesi bağlı bulunduğu toplumun birer yansımasıdır. Tam bu noktada araştırma konumuz olan Doğu Anadolu ilkçağ uygarlıklarının tandır ve ocak kültürleri, dönemin anlamlandırılması ve kültürün toplumlardaki yansıması olarak kayda geçmiştir. Birçok medeniyetin en önemli öğesi mutfak kültürüdür. Bu öğe içinde de mutfak ve kiler bölümlerinin ocak, tandır ve fırın bölümleri önemli yer tutmaktadır. Doğu Anadolu kültüründe önemli bir yere sahip olan tandırlar kırsal bölgelerde özellikle hala kullanımı ile dikkat çekmektedir. Araştırmamızda bu kültürel öğenin geçmişi hakkında ve bölgesel farklılıklarına değinerek günümüze kadar olan gelişimi incelenmiştir. Bu anlamda ilkçağlardan günümüze kadar uzanan tandır ve ocaklar toplumların gelişim çizgilerinde önemli bir yer tutmaktadır. Tandır ve ocaklar özellikle kırsal kesimin bir uğraşı olarak görülse de bir kültürün en önemli yansımasıdır. Köy evlerinde mimari yapının nemli bir kısmını oluşturmaktadır. Arkeolojik veriler ışığında da değerlendirdiğimiz tandırlar, Doğu Anadolu bölgesinde asırlardan beri devam eden bir kültürün parçasıdır. Özellikle ilkçağ yerleşim bölgelerinde yapılan kazılarda hemen hemen her bölgede tandır ve ocakların varlığını görmekteyiz. Bu durum tandır ve ocakların insanlığın ilk dönemlerinden günümüze kadar kültürel ve işlevsel değerini koruduğunu göstermektedir.Anahtar Kelimeler:Tandır, Ocak, Fırın, Doğu Anadolu

In the line of history and civilization, many cultural elements are a reflection of the society to which they belong. At this point, the tandoor and cooker culture of the ancient civilizations of Eastern Anatolia which is our research topic was recorded as the interpretation of the period and the reflection of the culture in the societies. Cuisine culture is the most important element of many civilizations. In this element, the kitchen and pantry sections of the cooker, tandoor and cooker sections are important. Tandoors, which have an important place in Eastern Anatolian culture, are still remarkable especially in rural areas. In this research, the history of this cultural element and its development up to the present by touching on regional differences are examined. In this sense, the tandoor and cookers dating from ancient times to the present day have an important place in the development lines of societies. Tandoor and cookers are seen as a profession of rural areas but they are the most important reflection of a culture. It is an important part of the architectural structure in the village houses. In the light of archaeological data, the tandoors are a part of a culture that has been going on for centuries in Eastern Anatolia. Especially in the excavations carried out in ancient settlements area, we see the presence of tandoor and cooker in almost every region. This situation shows that tandoor and quarries have preserved their cultural and functional value from the first periods of humanity to the present day.Keywords:Tandoor, Cooker, Oven, Eastern Anatolia