Âşık Çelebi`nin Hadîs-i Erbaîn tercümesi (İnceleme-tenkitli metin)

Abstract

İslamî toplumlar içerisinde peygamber sevgisi, Hz. Muhammed (a.s.) çevresinde bir takım edebi türlerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu türler içerisinde yer alan hadis-i erbaîn türü, hem Arap ve Fars hem de Türk edebiyatında şairler ve yazarlar tarafından manzum ve mensur tarzda çokça ele alınmıştır. Âşık Çelebi de bu türde eser veren kişilerden biridir. Onun bu eseri üzerine yapılmış çalışmalar mevcut olup kısmî ve eksik bilgiler içermektedir. Bu tezde hem Âşık Çelebi'nin Hadis-i Erbaîn Tercümesi'nin tenkitli metni hazırlanmış hem de daha önce yapılmış olan çalışmalarda yapılan yanlışlıklara temas edilerek düzeltilmeye ve bilgi eksiklikleri giderilmeye çalı-şılmıştır. Tenkitli metin için beş yazma nüsha bir matbu nüsha kullanılarak en doğru şekle ulaşılmak istenmiştir. Eser beş bölümden meydana gelmektedir. Giriş olarak başlıklandırılan birinci bölümünde kırk hadis geleneğinin Arap, Fars ve Türk edebiya-tındaki yeri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Kemalpaşazâde ve Âşık Çele-bi'nin hayatı, edebi kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde, Âşık Çelebi'nin Hadîs-i Erbaîn Tercümesi şekil ve muhteva bakımından değerlendi-rilmiştir. Dördüncü bölümde ise eserin tenkitli metnine yer verilmiştir. Sonuç kısmın-dan sonra hadislerin eski yazımları ve Türkçe anlamları tablolaştırılarak çalışma sözlük ve kaynaklar kısımlarıyla tamamlanmıştır.

The love of prophet among Islamic societies has caused the emergence of a number of literary genres around Hz. Muhammad (a.s). The hadith-i erbaîn in these genres has been much discussed in verse and prose by poets and writers in both Arabic and Per-sian, and Turkish literature. Âşık Çelebi is also one of those who produced this kind of work. There are some studies on this work and it contains partial and incomplete information. In this thesis, the criticized text of the Hadith-i Erbaîn Translation of Âşık Çelebi was prepared and tried to correct the mistakes made in previous studies and fill the information deficiencies in it. For the criticized text, the most accurate form was requested to reach by using five writing copies and one printed copy. The work consists of five parts. In the first chapter titled as the introduction, it was given some information about the place of forty hadith tradition in Arabic, Persian and Turkish literature. In the second chapter, the life, literary personality and works of Kemalpaşazade and Âşık Çelebi were given. In the third chapter, the translation of Âşık Çelebi's Hadith-i Erbaîn was evaluated in terms of form and content. In the fourth chapter, the critical text of the work was given. After the conclusion, the old manuscripts of the hadiths and their meanings in Turkish were tabulated and the study was completed with the dictionary and resources sections.