Mor havuçta mutasyon ıslahı için uygun ışın dozunun belirlenmesi ve oluşabilecek varyasyonların tespit edilmesi

Abstract

ÖZETMOR HAVUÇTA MUTASYON ISLAHI İÇİN UYGUN IŞIN DOZUNUN BELİRLENMESİ VE OLUŞABİLECEK VARYASYONLARIN TESPİT EDİLMESİYARAR, GülistanYüksek Lisans Tezi, Tarımsal Biyoteknoloji Anabilim DalıTez Danışmanı: Doç. Dr. Mehtap YILDIZAğustos 2019, 68 sayfaBu tez çalışmasında, mor havuçta etkili gama mutasyon dozunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Yerel Hatay mor havuç popülasyonuna ait tohumlara farklı gama ışın dozları [0, 50, 100, 200, 300, 400, 500 ve 600 Gy] uygulanmıştır. Kontrol ve farklı ışın dozlarına tabi tutulan havuç tohumları saksılara ekilmiş ve hayatta kalma oranları regresyon analizi yapılarak elde edilmiştir. Etkili mutajen dozu 387,5 Gy olarak hesaplanmıştır. Kontrol ve farklı ışın dozları uygulanmış mutant bitkilere ait kök uzunluğu, kök omuz genişliği ve yeşil aksam uzunluğu ölçülmüş ve doz oranları arttıkça mutant bitkilerde kök boyu, omuz genişliği ve yeşil aksam uzunluğunun olumsuz yönde etkilendiği saptanmıştır. Kontrol ve farklı doz grupları arasındaki polimorfizmi belirlemek amacıyla SRAP ve ISSR markırları kullanılmıştır. Dokuz SRAP primer kombinasyonu ve 4 ISSR primerinden toplam 100 bant elde edilmiş ve bunun 84 (%84) tanesi polimorfik özellik göstermiştir. SRAP markırlarında en yüksek bant sayısı (13) Me2 X Em16 primer kombinasyonundan 100 Gy ve 400 Gy dozlarında, en düşük bant sayısı (2) Me1 X Em3 primer kombinasyonunda kontrol grubunda elde edilmiştir. ISSR markırlarında ise en yüksek bant sayısı (10) 50 Gy ve 100 Gy dozlarında ISSR3 primerinden, en düşük bant sayısı (4) Sola11 primerinden 600 Gy dozunda elde edilmiştir. JACARD benzerlik matriksi temeline dayalı oluşturulan dendrogramda 3 ana grup oluşmuştur; a) kontrol, b) 600 Gy doz mutantları bir grup, c) 3. ana grup iki alt grup oluşturmuş ve 50 Gy, 100 Gy ve 200 Gy mutant bitkiler bir alt grupta, 300 Gy, 400 Gy ve 500 Gy mutant bitkiler diğer bir alt grupta toplanmıştır. Anahtar kelimeler: Etkili mutajen dozu, Mor havuç, Mutasyon

ABSTRACTDETERMINATION OF THE EFFECTIVE RADIATION DOSE FOR MUTATION BREEDING IN PURPLE CARROT AND POSSIBLE VARIATIONS FORMEDYARAR, GülistanM.Sc. Thesis. Department of Agricultural BiotechnologySupervisor: Assoc. Prof. Dr. Mehtap YILDIZAugust 2019, 68 pagesThe effective gamma mutation dose in purple carrot was aimed to determine in this thesis which was conducted. For this purpose, different gamma irradiation doses [0, 50, 100, 200, 300, 400, 500, and 600] were applied to the seeds of the local Hatay purple carrot population. Purple carrot seeds were planted in pots and survival rates were revealed by regression analysis. The effective dose of mutagen was shown as 387.5 Gy. Root length, shoulder diameter and length of root's green parts of control and mutant plants which were exposed to different doses were measured and it was found those characters were affected adversely in mutant plants. SRAP and ISSR markers were used to determine the polymorphism among the control and mutant plant groups. A total of 100 bands were obtained using 4 ISSR primers and 9 SRAP primer combinations, of which 84 (84%) were polymorphic. Using SRAP markers, the highest number of bands (13) was obtained from Me2 X Em16 primer combination at 100 Gy and 400 Gy doses, while the lowest number of bands (2) was obtained from Me1 X Em3 combination in the control group. On the other hand, when ISSR markers were used, the highest number of bands (10) was obtained from ISSR3 primer at 50 Gy and 100 Gy doses, while the lowest number of bands (4) was obtained at 600 Gy dose from Sola11 primer. The dendrogram created based on the similarity matrix of JACCARD consisted of 3 main groups; a) control group, b) a group of mutants exposed to 600 Gy dose, c) The third group included two subgroups. The mutant plants which were exposed to 50 Gy, 100 Gy and 200 Gy were collected in one subgroup, 300 Gy, 400 Gy and 500 Gy applied mutant plants were collected in another subgroup.Keywords: Efficient mutagen dose, Mutation, Purple carrot