Türev finansal araçların sermaye yapısına etkisi: Türkiye`deki bankalar örneği

Abstract

Bu tezin amacı türev finansal araç kullanımının bankaların sermaye yapısı üzerine etkisinin araştırılmasıdır. Bu amaçla öncelikle sermaye yapısı ve türev finansal araçlar ile ilgili kavramsal çerçeve ele alınmıştır. Daha sonra bankacılık sektöründe sermaye yapısı, BASEL düzenlemeleri ve bankacılık sektöründe türev araçların yeri ile ilgili inceleme yapılmıştır. Tezin uygulama bölümünde, Türkiye'deki bankaların türev ürün kullanımlarının sermaye yapılarına etkisi incelenmiştir. Yöntem olarak panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. Bağımlı değişken olarak sermaye yapısı değişkenleri, bağımsız değişken olarak aktifteki türev kullanımı ve pasifteki türev kullanımı, kontrol değişken olarak ise varlık yapısı, karlılık, büyüklük, risk, büyüme olanakları ve likidite değişkenleri kullanılmıştır. Aktifteki ve pasifteki türev kullanımlarının sermaye yapısı üzerine etkisinin analiz edilmesi için toplam 12 model kurulmuştur. Analiz sonucunda türev ürün kullanımının borçlanmaya etkisi 8 modelde anlamlı, 4 modelde anlamsız bulunmuştur. Anlamlı bulunan tüm modellerde ilişki pozitif yönlü olarak tespit edilmiştir. Ayrıca türev ürün kullanan bankalarda, karlılık ve likidite değişkenleri borçlanma ile negatif ilişkili, varlık yapısı, büyüklük, risk ve büyüme olanakları değişkenleri ise borçlanma ile pozitif ilişkili bulunmuştur.

The aim of this thesis is to investigate the effect of derivative financial instruments on banks' capital structure. For this purpose, fistly, the conceptual framework related to capital structure and derivative financial instruments was discussed. Afterwards, capital structure in banking sector, BASEL regulations and derivative instruments in banking sector were examined. In the application part of the thesis, the effect of derivative products use in Turkish banks on capital structure were examined. Panel data analysis was used as the method. Capital structure variables were used as dependent variables, the use of derivatives on assets and liabilities were used as an independent variable. Besides, tangibility, profitability, size, risk, growth opportunities and liquidity variables were used as a control variable. A total of 12 models have been established in order to analyze the effect of derivative use on assets and liabilities on capital structure. As a result of the analysis, the effect of derivative use on borrowing was found significant in 8 models and insignificant in 4 models. The relationship was found to be positive in all models. In addition, profitability and liquidity variables were negatively corelated with borrowing and tangibility, size, risk and growth opportunities variables were positively corelated with borrowing.