Botan (Siirt) çayında yaşayan bazı balık türlerinin (Capoeta) farklı dokularındaki iz element ve mineral düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında, Siirt ili Botan Çayı (Uluçay)'ndaki Capoeta balık türleri arasında yer alan Capoeta damascina, Capoeta caelestis, Capoeta capoeta ve Capoeta umbla türlerinin karaciğer, beyin, solungaç ve kas dokularındaki mineral ve iz element (As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, Pb, Zn) düzeylerinin incelenmesi amaçlandı.2018 yılı Sonbahar sezonunda toplanan balıklardan alınan doku örnekleri kuru yakma metodu kullanılarak analizlere hazır hale getirildi. Ardından iz element ve mineral düzeyleri İndüktif Eşleşmiş Plazma Atomik Emisyon Spektrometresi (ICP-OES) kullanılarak belirlendi. Capoeta damascina, Capoeta caelestis, Capoeta capoeta ve Capoeta umbla türlerinin karaciğer, beyin, solungaç ve kas dokusunda Mg, Fe ve Zn düzeylerinin incelenen diğer elementlere oranla yüksek olduğu görüldü. İz element ve mineral içeriğinin Capoeta damascina > Capoeta caelestis > Capoeta umbla > Capoeta capoeta olarak sıralandığı tespit edildi. Doku örneklerinde ise elementlerin solungaç > kas > karaciğer > beyin şeklinde birikim miktarlarına göre en fazla solungaçlarda en az beyinde toplandığı belirlendi. Sonuç olarak; Botan Çayı (Uluçay) nda yaşayan aynı zamanda halk tarafından tüketilen ve ekonomik değere sahip olan Capoeta balık türlerinde (Capoeta damascina, Capoeta caelestis, Capoeta capoeta, Capoeta umbla) karaciğer, beyin, solungaç ve kas dokularındaki iz element ve mineral (As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, Zn) düzeyleri TGK, EPA ve WHO'nde balıklar için önerilen kabul edilebilir değerlerin altında bulunmuştur. Ancak, Pb düzeyi tüm dokularda belirlenen değerlerin üzerinde çıkmıştır.

In this study, Capoeta damascina, Capoeta caelestis, Capoeta capoeta and Capoeta umbla fish species in liver, brain, gill and muscle tissues in Botan Stream (Uluçay) in the province of Siirt are aimed for mineral and trace elements (As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, Pb, Zn) levels were examined..In the fall season of 2018, tissue samples from collected fish were prepared for analysis using the dry ashing method. Trace element and mineral levels were then determined using Inductively Coupled Plasma Atomic Emission Spectrometer (ICP-OES). Mg, Fe and Zn levels of liver, brain, gill and muscle tissues of Capoeta damascina, Capoeta caelestis, Capoeta capoeta and Capoeta umbla species were found to be higher than the other elements examined. Trace element and mineral contents were determined to be listed Capoeta damascina > Capoeta caelestis > Capoeta umbla > Capoeta capoeta. In tissue samples, it was determined that the elements were collected in gill > muscle > liver > brain in the form, according to the accumulation of tissues at least the brain and in most gills were collected.As a result of this study, among the Capoeta fish species (Capoeta damascina, Capoeta caelestis, Capoeta capoeta, Capoeta umbla), which are consumed at the some time by the people and have economic value, living in the Botan Stream (Uluçay), levelsof trace elements and minerals (As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, Zn) in the liver, brain, gill and muscle tissues were below the recommended acceptable values for fish in TGK, EPA and WHO. However, Pb level was higher than the values determined in all tissues.