Aydın il merkezinde fenilketonüri tarama programını yürüten hemşire ve ebelerin fenilketonüri konusundaki bilgi düzeylerinin saptanması

Abstract

ÖZETAydın l Merkezinde Fenilketonüri Tarama Programını Yürüten Hemşire veEbelerin Fenilketonüri Konusundaki Bilgi Düzeylerinin SaptanmasıÜlkemizde hemşire ve ebeler Fenilketonüri Tarama Programınınyürütülmesine aktif olarak katılmaktadırlar. Fenilketonüri hastalığının erken tanı vetedavi ile mümkün olduğunun hemşire ve ebeler tarafından bilinmesi taramaprogramının düzenli, güvenli ve etkin bir şekilde yürütülmesi için önem arzetmektedir.Bu çalışmada, Aydın il merkezinde fenilketonüri tarama programını yürütenhemşire ve ebelerin fenilketonüri konusundaki bilgi düzeylerinin saptanmasıamaçlandı.Kesitsel tipteki bu araştırma, 1 Mart 2006-31 Mayıs 2006 tarihleri arasındaAydın l Sağlık Müdürlüğü'nden gerekli izinler alındıktan sonra yapıldı. AraştırmadaSağlık Ocakları, Doğum ve Çocuk Bakım Evi, Devlet Hastanesi'nde fenilketonüritarama programını yürüten hemşire ve ebelerin tamamına ulaşılması hedeflendi.Araştırma verileri 42 sorudan oluşan anket formunun yüz yüze görüşme yöntemininkullanılması ile toplandı.Verilerin değerlendirilmesinde anket sorularından 20 soru FKÜ konusundakigenel bilgi sorusu olarak kabul edildi ve her bir soruya 5 puan verilerek 100 puanüzerinden değerlendirildi. Ayrıca anketten seçilen bu 20 soru kendi arasında FKÜhastalığı ve FKÜ taraması olarak iki bölüme ayrıldı. FKÜ hastalığı ile ilgili seçilenher bir soruya 5 puan, FKÜ taraması ile ilgili seçilen her bir soruya da 5 puanverilerek 50'şer puan üzerinden değerlendirilme yapıldı. Ortalamalarortalama±standart sapma olarak verildi ve verilerin istatistiksel analizinde MannWhitney U ve ki-kare testleri kullanıldı. Anlamlılık seviyesi olarak P<0,05 alındı.Fenilketonüri tarama programını yürüten birimlerde çalışan toplam 211hemşire ve ebeden 182 si (%86,26) araştırmamıza gönüllülük esasına uygun olarakkatıldı. Katılımcıların yaş ortalaması 35,1±5,9, meslekte çalışma süresi ortalaması15,7±5,8 ve fenilketonüri taraması görev süresi ortalaması 8,2±3,7 yıl olarakhesaplandı. Hemşire ve ebelerin %35,7'sinin konu hakkında hizmet içi eğitim aldığı,fenilketonüri konusundaki bilgi kaynaklarının en çok bakanlığa ait dergi, broşür(%33,5) olduğu ve %5,5'inin daha önce fenilketonürili bebeğe/çocuğa bakım verdiğigörüldü.statistiksel analiz sonucunda hemşire ve ebelerin fenilketonüri konusunailişkin genel bilgi puan ortalamasının 100 puan üzerinden 57,3±15,2 olduğu saptandı.Fenilketonüri konusundaki genel bilgi puan ortalaması ile yaş, medeni durum,meslek, meslekte çalışma süresi, aynı kurumda çalışma süresi, FKÜ taraması görevsüresi ve bakım/eğitim/danışmanlık verme durumu arasında istatistiksel bir ilişkigörülmedi (P>0,05). Kurum, eğitim düzeyi ve hizmet içi eğitim alma ile FKÜkonusundaki genel bilgi puan ortalaması istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur(P<0,05).Fenilketonüri hastalığı ve taraması konusunda eğitim faaliyetlerine, özelliklehizmet içi eğitimlere daha ağırlık verilmesinin ve eğitimlerin aralıklarla tekraredilmesinin konunun önemini vurgulamak, sunulan sağlık hizmetlerinin kalitesiniarttırmak için daha yararlı olacağı kanaatindeyiz.Anahtar sözcükler: Aydın, Bilgi Düzeyi, Ebeler, Fenilketonüri, Hemşireler

SUMMARYTo determine the level of knowledge of the nurse and midwives about thephenylketonuria who are implementing the screening program ofphenylketonuria in the province centre AydınIn our country nurses and midwives are taking an active participation on theimplemention of the screening program of phenylketonuria. As the treatment of thephenylketonuria illness is possible during the early diagnosis, which is known by thenurse and midwives, underline the importance of the screening program to be doneregularly, save and effectively.In this study the aim was to determine the knowledge level of the nurses andmidwives about the phenylketonuria who are implementing a screening programabout phenylketonuria in the province centre Aydın.This cross section type of survey, has been done between the dates of 01march 2006-31 may 2006 after all the necessary permits have been taken from Aydınprovince health department. In this survey the aim was to reach all of the nurses andmidwives who are implementing a screening program about the phenylketonuria, invillage clinics, birth and child care home and state hospital. The data of this surveyhas been gathered by face to face interview with 42 questions inquiry form.While evaluating the data, 20 question has been accepted as the generalknowledge of the phenylketonuria and each question has been valued 5 points andevaluated out of 100 points. Furthermore the selected 20 question in survey has beendivided into two among them selfs as phenylketonuria illness and phenylketonuriascreening. For each questions related to phenylketonuria illness have been 5 pointsand for each questions related to phenylketonuria screening also 5 points has beenevaluated out of 50 points. The averages has been given as average±standartdeviation. While analyzing the datas statistical Mann Whitney U and chi-square testhas been used. P<0,05 significance level has been taken.182 (%86,26) nurse and midwives out of 211 who are working in thephenylketonuria screening units have joined on the basis of voluntary to our survey.Participants age average is 35,1±5,9, average time worked on job is 15,7±5,8 andphenylketonuria screening task time 8,2±3,7 has been calculated in years. It has beenseen that %35,7 of the nurse and midwives has been trained about the subject with inthe in-service training and %33,5 source of their knowledge about thephenylketonuria cames from the source of the ministry magazine, brochure and %5,5of them have been nursing a phenylketonuria baby/child before.At the end of the statistical analysis, it has been determined a generalknowledge average point out of 100 points 57,3±15,2 regarding the knowledge aboutthe phenylketonuria subject of the nurses and midwives. Relating to the general pointaverage of the phenylketonuria subject it has not been found any satisticalrelationship with age, marital status, job, time spend on job, the working period onsame institution, phenylketonuria screening period of time andnursing/training/consultancy (P>0,05). Institution, level of training and taking in-service training, also the general average of knowledge point about the subjectphenylketonuria has been found meaningful on the statistical point of view (P<0,05).We believe that it will help in order to increase the offered health servicequality, especially to give importance to the in-service training and repeating thistrainings in certain period of times and mentioning the importance of the subjectabout the phenylketonuria illness and screening subject should be done.Key words: Aydın, Level of knowledge, Midwives, Phenylketonuria, Nurses