Laparoskopik kolesistektomi öncesi öğretimin ameliyat sonrası solunum konforu, ağrı ve memnuniyete etkisi

Abstract

ÖZETElif ÇALIKLaparoskopik Kolesistektomi Öncesi Öğretimin Ameliyat Sonrası Solunum Konforu,Ağrı ve Memnuniyete Etkisi.Laparoskopik kolesistektomi ameliyatı olan hastalara ameliyat öncesi verilenöğretimin, ameliyat sonrası hastanın solunum konforu, ağrı düzeyi ve hemşirelikbakımından memnuniyeti üzerine etkilerini belirlemek amacıyla planlanan randomizekontrollü, ön test son test modeline uygun deneysel bir çalışmadır.Araştırma, Kütahya Devlet Hastanesi'nde laparoskopik kolesistektomininyapıldığı genel cerrahi kliniğinde 17 Kasım 2006 - 19 Ocak 2007 tarihleri arasındayapılmıştır. Örneklemimiz; 19'u kontrol, 20'si çalışma grubu olmak üzere toplam 39kadından oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında; Kişisel Veri Formu, SolunumFonksiyon Test Cihazı, Solunum Fonksiyon Test Değerleri Formu, Görsel Ağrı SkalasıFormu, Hemşirelik Bakımından Memnuniyet Ölçeği kullanılmıştır.Araştırma için Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurul'undan veKütahya Devlet Hastanesinden onay alınmıştır. Verilerin toplanmasına, hastanınlaparoskopik kolesistektomi ameliyatı kararının verildiği ve ameliyat günün belirlendiğipoliklinik safhasında başlanmıştır. Çalışma grubundaki bireylerin öğretimi, öğretimprosedüründe yer alan; derin solunum, diyafragmatik solunum, büzük dudaksolunumu, huffing ve destekli öksürme egzersizleri, ameliyattan 72 saat ve 12 saatöncesi, sözlü anlatım yöntemi ve uygulama teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışmagrubunda yer alan hastaların ameliyat sonrası uygulamaları saat başı etkin bir şekildetekrarlamaları sağlanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi; SPSS 13,00 paketprogramı kullanılarak yapılmıştır.Araştırma sonucunda; çalışma grubundaki bireylerin solunum fonksiyon testdeğerlerinden FVC ve FEV1 ortalama değerleri, ameliyat sonrası 6. saatte kontrolgrubundan yüksek ve aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur(p<0.05). Diğer ortalama değerler kontrol gurubundan yüksek olmasına karşın, gruplararasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Çalışma grubundakibireylerin ameliyat sonrası 12. saat solunum fonksiyonları test değerlendirildiğinde;FVC, FEV1, FEF % 25, FEF % 50, FEF % 75 ve PEF ortalama değerleri, kontrolgrubundan yüksek ve gruplar arası fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur(p<0.05). Diğer ortalama değerler kontrol gurubundan yüksek olmasına karşın, gruplararasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). FEV1/FVC ortalama değeriise gruplar arasında istatistiksel olarak fark oluşturmamıştır (p>0.05).Araştırmamızda, çalışma grubundaki bireylerin, ameliyat sonrası 12. ve 24. saatkarın içi VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları, kontrol grubundaki bireylerden dahadüşük düzeyde ve gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur(p<0.05). Diğer saatlerde ölçülen karın içi VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları kontrolgrubundaki bireylerden daha düşük düzeyde olmasına karşın, gruplar arası istatistikselolarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Çalışma grubundaki bireylerin, ameliyat sonrası24. saat trokar giriş yerleri VAS ağrı düzeyi puan ortalamaları, kontrol grubundakibireylerden daha düşük düzeyde ve gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıbulunmuştur (p<0.05). Diğer saatlerde ölçülen trokar giriş yerleri VAS ağrı düzeyi puanortalamaları kontrol grubundaki bireylerden daha düşük düzeyde olmasına karşın,gruplar arası istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Çalışma grubundakibireylerin, ameliyat sonrası 1., 3., 6., 12. ve 24. saatte omuzdaki VAS ağrı düzeyi puanortalamaları kontrol grubundaki bireylerden daha düşük düzeyde olmasına karşın,gruplar arası istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05).Araştırmamızda ameliyat sonrası taburculuk döneminde kontrol ve çalışmagrubundaki bireylere uygulanan, hemşirelik bakımından memnuniyet ölçeği puanortalamaları değerlendirildiğinde; gruplar arasında istatistiksel fark oluşturmadığıgörülmüştür (p>0.05). Çalışma grubu bireylerinin hemşirelik bakımından memnuniyetpuan ortalaması 72.1±15.3.bulunmuştur.Sonuç olarak; öğretim prosedüründe yer alan, derin solunum, diyafragmatiksolunum, büzük dudak solunumu, huffing ve destekli öksürme egzersizlerinin ameliyatöncesi öğretiminin, ameliyat sonrası solunum konforunu arttırmakta ve ağrı düzeyinidüşürmekte etkili olduğu saptanmıştır. Hemşirelik bakımından hasta memnuniyetini iseartama ya da azalma yönünde değiştirmediği görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Kolesistektomi, laparoskopi, solunum fonksiyon testleri,postoperatif ağrı, hemşirelik

SUMMARYElif ÇALIKThe Effect of Education on Postoperative Respiratory Confort, Pain and Satisfactionbefore Laparoscopic Cholecystectomy.The research is an experimental study which is appropriate to the initial-last testmodel, and a randomized-controlled study which is devised with a view to define theeffects of the pre-operational education given to the patients having laparoscopyccholecistechtomy operation on patient?s satisfaction with regard to nurse care, thepatient?s post-operational breath comfort and level of pain.The research was done on the dates between 17th November 2006-19th January2007 in the clinic of general surgery where laparoscopyc cholecistechtomy is applied.Our sample is composed of totally 39 women, 20 of study grup and 19 of control group.In the collecttion of datas, Personal Data Form, Breath Fuction Test Gadget, The Formof Breath Function Test Values, The Form of Visiual Analogue Scale (VAS), TheSatisfaction Scale in Respect to Nurse Care were used.For the research, the confirmation was received from the Ethical Committee ofAfyon Kocatepe University Medical Faculty and Kütahya State Hospital. The collectionof datas started in the level of poli-clinic where laparoscopyc cholecistechtomy operationand its date is decided. The education of study-grup individuals were completed throughdeep breathing, diyaphragmatic breathing, pursed-lip breathing, huffing and supportivecough exercises, and the method of verbal expression and application technics 72 hoursand 12 hours earlier than operation. The study-group patients were enabled to repeatthe post-operational practices properly every hour. The evaluation of the datas obtainedis realized through the use of the package program SPSS 13.00.As a result of the research, the FVC and FEV1 avarage values from the breathfunction test values of the study-group individuals were found to be higher than that ofthe control-group and the difference between them statistically significant in the post-operational 6th hour (p<0.05). Although the other avarage values were greater than thecontrol-group, any statistical differences between the groups were not found (p>0.05).The post-operational 12th hour breath functions of the study-group individuals, whentest was evaluated, FVC, FEV1, FEF % 25, FEF % 50, FEF % 75 and PEF avaragevalues from the breath function test values of the study-group individuals were found tobe higher than that of the control-group and the difference between them statisticallysignificant (p<0.05). Although the other avarage values were greater than the control-group, any statistical differences between the groups were not found (p>0.05).FEV1/FVC avarage value didn?t make any difference between the groups statistically(p>0.05).In our research, the score avarages of abdominal VAS pain level in the post-operational 12th and 24th hour were found to be lower level than that of control-groupindividuals and the statistical difference between the groups be significant (p<0.05).While the score avarages of abdominal VAS pain level in other hours were at lower levelthan that of control-group individiuals, any statistical difference between the groupswere not found (p>0.05). Of the study-group individuals, the score avarages of trocarsite VAS pain level in the post-operational 24th hour were found to be lower level thanthat of the control-group individuals and the difference between the groups werestatistically significant (p<0.05). Despite the fact that the score avarages of trocar siteVAS pain level in other hours were at a lower level than that of the control-groupindividuals, there was no statistical difference between the groups (p>0.05). Altough thescore avarages of shoulder area VAS pain level in the post-operational 1st, 3rd, 6th, 12thand 24th hour pertaining to the study-group individuals were at a lower level than thatof the control-group individuals, there were found no statistical difference between thegroups (p>0.05).In our research, when the score avarages of patient?s satisfaction scale as regardsto nurse care, which had been applied in the post-operational discharge period on thestudy and control-group individuals, were evaluated, it appeared that there was nostatistical difference between the groups (p>0.05). The score avarage of the study-groupindividuals in terms of patient?s satisfaction with the nurse care is 72.1±15.3.As a consequence, the pre-operational education of deep breathing,diyaphragmatic breathing, pursed-lip breathing, huffing and supportive coughexercises, which exist in the procedure of education is efficient in enhancing the post-operational breath comfort and decreasing the level of pain. It is evident that thisprocedure of education neither increases nor decreases the patient?s satisfaction with thenurse care.Key Words: Cholecystectomy, laparoscopy, breath function tests, postoperative pain,nursing