XII. yüzyılda Suriye bölgesindeki Nizârîlerin siyasi faaliyetleri

Abstract

Hasan Sabbah, Alamut'u aldıktan sonra Nizârî teşkilatını kurup Büyük Selçuklu Devleti toprakları üzerinde yıkıcı faaliyetlerine başladıktan sonra, herhangi bir siyasi birlikten yoksun olan Suriye coğrafyasında da etkinlik kazanmak istemiş ve `dâî` adı verilen propagandacılarını bölgeye yollamıştır. Suriye'nin karışık siyasi ve dini yapısı, Nizârîler'in burada etkinlik kazanmasına zemin hazırlamış ve hem Haçlılar hemde yerel Sunnî devletlerle bağlantılar kurarak bölgede var olmaya çalışmışlardır. Özellikle XII.yy'ın ilk yarısı boyunca bölgenin güçlü Selçuklu emîrlerinin himayesine girip karşılıklı çıkarlara dayanan bir ilişki kurmuşlardır. Ardından Cebel-i Behra denilen bölgede müstahkem kaleler elde ederek tıpkı İran'daki gibi teşkilatlanmışlar ve artık yerel emîrlere bağlı olmadan faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. Suriye Nizârîleri, XII.yy'da bölgedeki varlıkları boyunca Haleb ve Dımaşk Selçuklu Melikliği, Zengîler, Eyyûbîler, Antakya Haçlı Prinkepsliği, Trablus Haçlı Kontluğu ve Kudüs Haçlı Krallığı gibi bölgenin güçlü devletleriyle karşı karşıya gelmişlerdir. Tezimizin amacı, Nizârîler'in Suriye'de kurdukları yapıyı ve bölge siyasetinde ne gibi etkileri olduğunu ortaya çıkararak bu konuda daha önce yapılan araştırmalara katkı sağlamaktır.Anahtar Kelimeler: Nizârîler, Bâtınîler, İsmâilîler, Haleb, Dımaşk, Suriye Selçukluları, Haçlılar.

After Hasan Sabbah captured Alamut Castle, he established Nizârî organization and started destructive activities on the land of The Great Saljuq Empire. Subsequently, he wanted to gain power on the Syria region where is no political union. Therefore, he sent the propagandists named `dâî` to Syria. Nizârîs tried to maintaine their activities on The Syria lands by profiting from complex religious and political structure. In accordance with this purpose, they contacted with the crusaders and Sünnî states. Throughout the first half of the 12. Century, Nizârîs took service with powerful amirs of Saljuq's and constituted a relationship based on mutual interest. Hereafter, Nizârîs organised much the same in Iran by obtaining stronholds in Jabal-i Bahra. Nizârîs came across with The Saljuqs of Aleppo and Damascus, Zangids, Ayyubids, The Principality of Antioch, The County of Tripoli and The Kingdom of The Jerusalem in Syria during 12. Century. Our thesis aims to find out the organization of Nizârîs in Syria and their impacts on the regional politics. In Additionaly, to contribute to previous researches.Key Words: Nizârîs, Bâtınîds, Ismailis, Aleppo, Damascus, The Saljuqs of Syria, Crusaders.