Boşanmanın genç yetişkinlerin öz-saygı, materyalist ve kompulsif satın alma eğilimleri üzerindeki etkisi: Hatay örneği

Abstract

20. yy'ın sosyal meselelerinden biri olan boşanmanın, bireyler üzerinde zihinsel, duygusal ve psikolojik etkileri olduğu kadar tüketimle ilişkili olumsuz olarak değerlendirilen sonuçları da mevcuttur. Son yıllarda aile yapısındaki bu tür değişimlerin tüketim üzerindeki etkisi tüketici davranışı literatüründe dikkat çekmeye başlamıştır. Birçok araştırma, boşanmanın ergenlerin ve genç yetişkinlerin materyalist ve kompulsif satın alma eğilimlerinin artmasına yol açtığını ve benlik saygısının azalmasına neden olduğunu göstermektedir. Bu tez çalışmasının temel amacı, boşanmanın genç yetişkinlerin materyalistik ve kompulsif satın alma eğilimleri ile öz-saygılarını nasıl etkilediğini ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla, Hatay'da 18-25 yaşındaki 362 üniversite öğrencisinden anket yöntemiyle veri toplanmıştır. Çalışmanın bulguları, boşanmış aile yapısına sahip genç yetişkinlerin öz-saygısının boşanmamış aile yapısına sahip olanlardan daha düşük olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, boşanmış aile yapısına sahip genç yetişkinlerin materyalistik ve kompulsif satın alma eğilimlerinin boşanmamış aile yapısına sahip olanlardan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte öz-saygının materyalistik ve kompulsif satın alma eğilimlerle negatif yönde bir ilişkisi varken materyalistik eğilimler ile kompulsif satın alma arasında pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır. Son olarak, materyalizmin öz-saygı ile kompulsif satın alma ilişkisinde kısmi aracılık etkisinin olduğu da ortaya çıkmıştır. Araştırmanın bulguları, literatür ışığında tartışılmış, araştırmanın kısıtları belirtilmiş ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

The divorce, which is examined as one of the most important social issues of the 20th century, has mental, emotional and psychological effects on the individual as well as negative conclusions related to consumption. In recent years, the effects of such changes in family structure on consumption have begun to attract attention in the literature of consumer behavior. Many researches show that the divorce led to an increase in the material and compulsive purchasing tendencies of adolescents and young adults, while also causing a decline in self-esteem. The main purpose of this thesis is to find out how the divorce affects the materialistic and compulsive buying tendencies and self-esteem of young adults. For this purpose, data were gathered from 362 university students aged between 18-25 years in Hatay by questionnaire method. Findings of the study show that the self-esteem of young adults with divorced family structure is lower than those with non-divorced family structure. In addition, it has been found that young adults with divorced family structure have higher material and compulsive buying behaviors than those with non-divorced family structure. While self-esteem has a negative relationship with materialistic and compulsive buying tendencies there is a positive relationship between materialistic tendencies and compulsive buying. Finally, it has also been shown that materialism has a partial mediating effect on self-esteem and compulsive purchasing. The findings of this study were discussed in the light of the literature, the limitations of the research were stated and various suggestions were made.