TMS/UFRS` ye göre maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesi ve değerleme işlemleri: BİST`te işlem gören imalat sanayi firmaları üzerine bir araştırma

Abstract

TMS-16 maddi duran varlıklar standardı, maddi duran varlıkların ilk muhasebeleştirme işleminden sonra `Maliyet Yöntemi` ve `Yeniden Değerleme Yöntemi` olmak üzere iki değerleme yöntemi belirlemiştir. Maliyet Yönteminde bir maddi duran varlık, maliyetinden birikmiş amortisman ve varsa birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten sonraki değeri ile finansal tablolarda gösterilir. Yeniden değerleme yönteminde ise gerçeğe uygun değeri güvenilir olarak ölçülebilen maddi duran varlıklar, dönem sonunda gerçeğe uygun değeri ile finansal tablolara yansıtılır. Maddi duran varlıkların finansal tablolarda gösterilen değerleri finansal bilgi kullanıcılarının kararlarını etkileyebilecek öneme sahiptir. Bu bağlamda bu tezin amacı, BİST'te işlem gören sanayi işletmelerinin maddi duran varlıklarını hangi değerleme yöntemi kullanarak değerlediklerini tespit etmek ve söz konusu işletmelerin yeniden değerleme yöntemi seçimine etki eden aktif büyüklük, karlılık ve kaldıraç oranı gibi firmaya özgü finansal göstergelerin yeniden değerleme yöntemi seçimine olan etkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, araştırmanın örneklemi, 2010-2017 yılları arasında BİST'te faaliyet gösteren 178 imalat sanayi firması oluşturmuştur. Veriler, BİST'te yer alan imalat sanayi firmalarının finansal tablolarından ve yıllık faaliyet raporlarından elde edilmiş ve Eviews-9 programı aracılığıyla çözümlenmiştir. Araştırmada lojistik regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre maddi duran varlıkların büyüklüğü ile yeniden değerleme yönteminin seçimi arasında pozitif ilişki mevcutken; işletme büyüklüğü, varlıkların getirisi ve kaldıraç oranı ile yeniden değerleme yönteminin seçimi arasında herhangi bir ilişkiye rastlanılmamıştır.

The TAS-16 tangible assets standard has identified two valuation methods, `Cost Method` and `Revaluation Method` after the initial accounting of tangible assets. In the Cost Method, a tangible asset is shown in the financial statements with the value of the accumulated depreciation from its cost and, if any, the depreciation of the accumulated value after deducting the losses. In the Revaluation Method, tangible assets whose fair value can be reliably measured are reflected in the financial statements with their fair value at the end of the period. The values of tangible assets shown in financial statements are of significant importance that may affect the decisions of financial information users. In this context, the purpose of this thesis is to determine which valuation method is used to evaluate the tangible assets of industrial enterprises traded in Istanbul Stock Exchange and to investigate the effect of firm spesific financial indicators such as asset size, profitability and leverage ratio on the revaluation method selection. For this purpose, the sample of the research consisted of 178 manufacturing industry companies operating in BIST between 2010-2017. The data obtained from the financial statements and annual reports of the manufacturing industry companies listed on BIST and analyzed through the Eviews-9 program. Logistic regression analysis method was used in the study. According to the results of the analysis, there is a positive relationship between the size of tangible assets and the selection of revaluation method; No relationship was found between the size of the enterprise, return on assets and leverage ratio and the selection of revaluation method.