Mizah basınında Karagöz gazetesine göre II. Dünya Savaşı`nın analizi

Abstract

Türk toplumunda mizah kültürü, oldukça eskiye dayanan bir geçmişe sahip olup yazılı basında yer almaya başlaması ise Osmanlı Devleti'nde matbaanın yaygınlaşmasıyla birlikte olmuştur. Tanzimat Dönemi ve sonrasında gerçekleştirilen modernleşme hareketleri yazılı Türk mizah anlayışının çeşitlenmesinde etkili olmuş, mizah basınına büyük katkı sağlamıştır. Özellikle II. Meşrutiyetin ilanından sonra çok sayıda mizah içerikli gazete ve dergi yayımlanmıştır. Bunlardan bazıları Letaif-i Asar, Diyojen, Latife, Geveze, Karagöz, Cadaloz gibi gazete ve dergilerdir. Yukarıda kısaca örneklerini verdiğimiz mizah basınında önemli bir yere sahip olan Karagöz gazetesi, toplumsal olayları sağduyulu bir anlayışla ele almıştır. Hemen hemen her sayısında; siyasi, güncel, edebi türden yazıları mizahi bir üslupla karikatürler üzerinden yorumlamıştır. Gazetenin sütunlarına taşıdığı bu türden yazı ve karikatürlerde II. Dünya Savaşı çeşitli yönleriyle ele alınmış ve son derece zengin bir görsel olarak değerlendirilebilecek resimli karikatürle yansıtılmıştır. Karagöz gazetesi, sadece savaş yıllarına değil aynı zamanda savaş sonrası barış sürecine dair haberlere de geniş yer vermiştir. Bu haberlerde ele alınan olaylar, her açıdan ön plana çıkan ve gazetenin de simgesel sembolü olan Karagöz-Hacivat tiplemesiyle karikatürlerde tasvir edilerek mizahi bir yaklaşım sergilenmiştir. Bu çalışmada Türk basın tarihinden Karagöz gazetesi yukarıda değinilen yönleriyle incelenerek Türk mizah basınında bu örneklem üzerinden İkinci Dünya Savaşı'nın analizinin yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada ana kaynak olarak kullanılan Karagöz gazetesine ait koleksiyonun 1939-1945 yılları arasında yayımlanan nüshaları tespit edilmiş ve konu ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Daha sonra gazetenin yukarıda belirtilen tarih aralığında yayımlanan 687 sayılık külliyatı, Milli Kütüphane arşivinden temin edilmiştir. Ayrıca Türkiye'deki arşiv ve kütüphanelerde II. Dünya Savaşı hakkında yayımlanmış kitap, makale, dergi ve tezler temin edilerek incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Karagöz Gazetesi, Karikatür, Mizah, II. Dünya Savaşı.

The humor culture in Turkish society has a long history and started to take place in the print media with the spread of printing in the Ottoman Empire. Modernization movements that took place during and after the Tanzimat period were effective in the diversification of written Turkish humor and contributed greatly to the humor press. Especially after the proclamation of the second constitutional monarchy, many humorous newspapers and magazines were published. Some of them are newspapers and magazines such as Letaif-i Asar, Diogenes, Latife, Geveze, Karagöz, Cadaloz.The Karagöz newspaper, which has an important place in the humor press, which we have briefly mentioned above, handled social events with a common sense. In almost every issue; It interpreted political, contemporary and literary genres in a humorous manner through cartoons. In the writings and cartoons of this kind carried to the columns of the newspaper World War II was handled in various aspects and reflected in a richly illustrated visual caricature. The newspaper Karagöz was published extensively not only in the years of war but also in the post-war peace process. The events discussed in these news were depicted in the cartoons with the Karagöz-Hacivat typing, which was the symbolic symbol of the newspaper, which came to the forefront in every aspect and had a humorous approach.In this study, Karagöz newspaper is examined from the Turkish press history with the aspects mentioned above and it is aimed to make analysis of the Second World War on this sample in Turkish humor press. For this purpose, the copies of the Karagöz newspaper published between 1939-1945, were used as the main source in the study, and literature review was conducted on the subject. Later, the 687-numbered corpus of the newspaper published in the above-mentioned date range was obtained from the National Library archive. In addition, published books, papers, journals and thesis about world war II. in the archives and libraries in Turkey were provided and examined.Key Words: Karagöz Newspaper, Cartoon, Humor, World War II.