Figür fon ilişkisindeki gerilim açısından Gülveli Kaya`nın resimleri

Abstract

Bu tez, Gülveli Kaya'nın resimlerinde, figür fon ilişkisindeki gerilimi ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Plastik çözümlemeler çerçevesinde eserden yola çıkarak resmin fiziki yapısını oluşturan: renk, kompozisyon, valör, ışık gölge gibi tekniklerin çözümlenmesi ile birlikte, eserde yapısal olarak vurgulanan öğelerden doğrultusunda figür fon ilişkisindeki gerilim incelenip sunulmuştur. Ayrıca Gülveli Kaya'nın resimlerinde figür fon ilişkisindeki gerilimi ortaya çıkarmak adına; resimde figür, resimde fon, resimde figür fon ilişkisi ve resimde gerilim başlıkları, gerilimli yapıları saptamak adına dayanak noktasını oluşturmaktadır. Resim sanatında, her türlü canlı ve cansız nesnelerin tasviri sonucu ortaya çıkan kurgu, figür olarak tanımlanmaktadır. Figür, resimde olayı gerçekleştirendir, aktiftir ve kuvvet dengesi oluşturur. Bu bağlamda görüş alanında öne çıkarak, dikkatleri üzerine çeker. Figür, bu özellikler neticesinde fonun önünde yer alır, bu nedenle figür konumuna yükselir.Resimde fon, kompozisyon kurgusunda, üç boyutlu yanılsama oluşturmaktadır. Fon, figürün gerisinde yer alarak olayın dışında kalır. Figürü çevreler, öne iter, sınırları belirleyerek figürün kapladığı alanı belirler. Fon, Figür anlatımlarına oranla daha basit ve sadedir. Figür fon ilişkisi anlatımlarında: dikkat çeken parça figür, figürün üzerinde durduğu alanlar da fondur. Kompozisyon düzeni açısından, figür ve fon ilişki içerisindedir. Figür ve fon konumlarının belirginliği açısından önemlidir. Bu bağlamda Rubin vazosu ve Köhler pervanesine baktığımızda, figür ve fon ilişkisinin önemi görülmektedir. İki örnekte de formu aynı anda hem figür hem fon olarak göremeyeceğimizi göstermektedir. Görsel gerilimli resimlerde, göz gördüklerini otomatik olarak işaretler ve dikkat çeken parça üzerinde yoğunlaşır. Gözler, önemli gibi görünen şeyleri fark eden genel bir filtre olarak çalışır. Bu bağlamda görsel gerilimi olan bir resimde, gözler ilk önce odak noktasına gelen öncü parçalara odaklanır. Örneğin, resim yüzeyinde nesnelerin özellikleri değiştirilmeden oran ve boyutları değiştirilerek başka bir deyişle formu uzatma, kısaltma, bükme gibi genel görünümlerini değiştirmeden elde edilen deformasyonlar yüzeyde yarattığı dinamizmle gerilimi sağlar. Deformasyonlar, resimde gerilim, görsel ilgi ve enerji yaratmaktadır.Resimde gerilim sadece hareket ve deformasyon ile değil, kullanılan nesnelerin algılanma şekline bağlı olarak da oluşturulur. Örneğin; Gülveli Kaya'nın çözümlenen resimlerinde motifler, figür ve fon ilişkisi açısından muğlak etkiler yarattığı için gerilim oluşturmaktadır. Ya da Roger Remington'un köpek resmindeki benekler köpeğin seçiciliğini kapattığı için gerilim sağlamaktadır. Sonuç olarak algılanan nesne yani sözü edilen benekler ya da motifler, gerilim oluşturmaktadır.Gülveli Kaya'nın resimlerini, resimde figür, resimde fon ve figür fon ilişkisi kavramlarının özellikleri ile karşılaştırdığımızda, paralellik göstermemekte. Figür ve fon kavramlarının konumları, olması gereken noktada değildir. Figür anlatımlarında aktif, belirgin ve önde olan, figürdür. Fon anlatımları ise, pasiftir ve geridedir. Genel olarak bu kurallar çerçevesinde Gülveli Kaya'nın resimlerini incelediğimizde, algılanan nesne (motifler) figür ve fon ilişkisi açısından muğlak etkiler sağlamaktadır. Motifler, yer yer figürün ve fonun önüne geçerek, rol çalmaktadır. Fonda yer alması gereken motifler, figürün alanına girerek, figürün önüne geçmeye çalışıp, figürü geriye itmekte. Dolayısıyla figür erimekte. Figür eridiği için de, fon öne çıkmaktadır. Sonuç olarak fonda yer alması gereken motifler, figürün önüne geçerek, figür ve fon arasında mücadele yaratarak gerilim oluşturmaktadır. ANAHTAR SÖZCÜKLERFigür, Fon, Gerilim, Resim, Gülveli Kaya

This thesis aims to reveal the tension in the figure-ground relationship in Gülveli Kaya's paintings. Within the frame of plastic analysis with the analysis of techniques such as color, composition, value, light and shadow, which form the physical structure of the painting, the tension in the figure-ground relationship is examined and presented based on the structurally emphasized elements in the work.In addition, in order to reveal the tension in the figure-fund relationship in the paintings of Gülveli Kaya;the figure in the painting, the ground in the painting, the figure-background in the painting and the tension in the painting, have been the basis for determining the tensile structures.In the art of painting, fiction, which is the result of depiction of all kinds of living and inanimate objects, is defined as a figure. The figure is the focal point of a painting, it is active and it creates balance. In this context, it stands out and draws attention. As a result, the figure is placed in front of the ground and thereby rises to the figure position.The ground in painting creates a three dimensional illusion in composition. The Ground is placed behind the figure, unfocused. It surrounds the figure, pushes it forward, determines the area covered by the figure by defining the boundaries. It is simpler and plainer compared to the figure. In the narratives of the figure-ground relationship: what stands out is the figure, and the place that figure touches is the ground. In terms of composition layout, the figure and the ground are in relation. It is important for the clarity of the positions of the figure and the ground.In this context, when we look at Rubin vase and Köhler's fan-shaped figure, the importance of figure-ground relationship becomes obvious. Both cases show that we cannot see the form as both figure and ground at the same time.In the paintings with visual tension, the eye automatically marks what it sees and focuses on what stands out. The eyes work as a filter that recognizes what appears to be important. In this context, in a picture with visual tension, eyes first focus on the pioneering parts that is the focal point. For example, the deformations obtained without changing the general appearance of the objects such as lengthening, shortening and bending form by changing the proportions and dimensions of the objects not changing the characteristics of the objects on the surface of the painting provide tension with the dynamism it creates on the surface. In this regard, tension in painting creates visual interest and energy.The tension in the picture is created not only by movement and deformation but also by the way of how the objects used in the picture are perceived. For example; the motifs in Gülveli Kaya's analyzed paintings create ambiguous effects in terms of figure and ground relationship or the spots in Roger Remington's dog painting provide tension because it disables the dog's selectivity.As a result, the perceived object, meaning spots or motifs, creates tension.When we compare the paintings of Gülveli Kaya with the concept features of the figure in the painting and relationship between the ground and the figure in the painting, we see that they are not parallel to one another. The position of the figure and fund concepts is not where they should be.Figure expressions are active, clear and in the front. Ground expressions are passive and at the back.In general, when we examine the paintings of Gülveli Kaya within the framework of these rules, the perceived object (motifs) provides ambiguous effects in terms of figure and ground relationship. The motifs sometimes steal the role of the figure and the ground by overlapping them.The motifs that should be placed in the ground, enters the field of the figure, tries to get in front of the figure and pushes the figure back.Therefore, the figure melts. When the figure melts, the ground comes forward. As a result, the motifs that should be placed in the ground get in front of the figure and form tension by creating a struggle between the figure and the ground.KEYWORDSFigure, Ground, Tension, Painting, Gulveli Kaya