Türkiye`de kentsel dönüşüm politikaları: Antakya`da kentsel dönüşüm üzerine bir alan araştırması

Abstract

Kent mekânları günümüz koşullarında, gerek dünyada gerekse de ülkemizde, yeniden bir yapılanma ve değişim süreci geçirmektedirler. Bu değişim 19. Yüzyıla kadar doğal bir seyir izlerken, sanayinin gelişmesi ile birlikte hız kazanmıştır. Batı'da özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra gündeme gelen bu değişimler, sistemli bir şekilde kentsel dönüşüm uygulamaları adı altında yapılmaya başlanmıştır. Ülkemizde de özellikle sanayinin gelişimine paralel olarak yaşanan, iç göçlerle birlikte kent merkezlerinde aşırı nüfus yoğunlaşması yaşanmıştır. Bu artan nüfus beraberinde birçok kentsel sorunlara neden olmuştur. Özellikle Ankara ve İstanbul'da yaşanan bu nüfus yoğunluğu öncelikle bir barınma sorunu yaratmıştır. Bununla beraber kentlerde, çarpık yapılaşma, alt yapı sorunları, sosyal yapıda yetersizlikler meydana gelmiştir.İlerleyen zamanlarda, çarpık yapılaşma, işlev kaybı, sosyal gelişimdeki yetersizlik gibi nedenlerle kentlerin çöküntüye uğramış bölgelerinde, sosyal, ekonomik, fiziksel ve kültürel değişimlere ayak uydurmak, ortaya çıkan kentsel sorunları gidermek ve yeni ihtiyaçları karşılamak amacıyla kentsel dönüşüm projeleri uygulanmaya başlanmıştır.Bu çalışma, kentsel dönüşümü anlamak ve asıl işlevinin ne olduğu konusunda fikir sahibi olmak adına, Antakya kentsel alanı örneğinden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Çalışmanın temel amacı, Antakya metropoliten alanında yaşanan kentsel sorunları ortaya koymak ve kentsel dönüşüme ne denli ihtiyacı olduğunu göstermeye çalışmaktır. Çalışmamızda bu amacı gerçekleştirebilmek için, nitel araştırmalarda kullanılan veri toplama yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmanın kuramsal bölümleri yazılı doküman ve belgelerin analizi yöntemi kullanılarak oluşturulurken, alan araştırması bölümünde ise önceden hazırlanmış ve yapılandırılmış `görüşme kağıdı` kullanılmıştır. Bu doğrultuda, yapılandırılmış `görüşme kağıdı`ndaki sorular, Hatay Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü uzmanları ile Hatay Büyükşehir Belediyesi, Antakya Belediyesi ve Defne Belediyesi'ndeki kentsel dönüşümden sorumlu birimlerdeki uzman görevlilere, ayrıca yereldeki sivil toplum örgütleri yetkililerine ve akademisyenlere yöneltilerek, Antakya kentsel alanının kentsel dönüşümde ne düzeyde olduğu saptanmaya çalışılmıştır.Çalışmanın sonunda, kuramsal ve uygulama yöntemi ile elde edilen veriler birlikte değerlendirilmiş ve elde edilen bulgular ışığında öneriler geliştirilmiştir.ANAHTAR KELİMELERKent, Kentleşme, Kentsel Dönüşüm, Antakya Metropoliten Alanı.

Urban spaces undergo a restructuring and change process both in the world and in our country under the present conditions. While this change followed a natural course until the 19th century, it accelerated with the development of industry. These changes, which came to the agenda especially after the Second World War in the West, have started to be made systematically under the name of urban transformation practices.In our country, especially in parallel with the development of industry, there has been an overpopulation of population in urban centers with the internal migration. This increasing population has caused many urban problems. Especially in Ankara and Istanbul, this population density has created a housing problem. However, in urban areas, skewed construction, infrastructure problems and inadequacies in social structure have occurred.Later on, due to reasons such as unplanned urbanization, loss of function, inadequacy in social development, urban transformation projects have been implemented in order to keep pace with social, economic, physical and cultural developments and resolve the urban problems that have been occurred and address the new requirements on the depressed areas in the cities.This study has been prepared from the example of Antakya urban area in order to understand urban regeneration and to have an idea about its main function. The main purpose of this study is to reveal the urban problems and to show how much it needs urban transformation. In order to achieve this aim, data collection methods used in qualitative research were used in our study. While the theoretical parts of the study were prepared by using written documents and documents analysis method, the pre-prepared and structured `interview paper` was used in the field research section. In this respect, the questions in the structured `interview paper, were directed to the experts of the Provincial Directorate of Environment and Urbanization of Hatay and the experts in the units responsible for urban transformation in Hatay Metropolitan Municipality, Antakya Municipality and Defne Municipality, as well as local civil society organizations officials and academicians. It was tried to determine the level of urban transformation.At the end of the study, the data obtained through theoretical and application methods were evaluated together and recommendations were developed in the light of the findings.KEY WORDSUrban, Urbanization, Urban Regeneration, Antakya Metropolitan Area.