Nurhak Dağları`nın (Kahramanmaraş) buzul ve karst jeomorfolojisi

Abstract

Nurhak Dağları'nın büyük bir çoğunluğu Kahramanmaraş ilinin kuzeydoğusunda yer alan Nurhak ilçesinin sınırları içinde yer almaktadır. Nurhak Dağları orografik sistem olarak Güneydoğu Toros Dağları'nın içerisinde güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanmaktadır. Nurhak Dağları güneybatı-kuzeydoğu uzunluğu yaklaşık 30 km, kuzey-güney uzunluğu ise 15 km civarındadır. Böylece yaklaşık olarak 397 km²'lik bir alana karşılık gelmektedir. En yüksek noktasını Karakaya zirvesi(3081 m) oluşturmaktadır.Nurhak Dağları'nın jeomorfolojik özelliklerinin ortaya çıkmasında farklı etken ve süreçler etkili olmuştur. Bunlar; orojenez, epirojenez tektonizma, karstlaşma, buzullaşma ve flüviyal gibi etken ve süreçlerdir. Nurhak Dağları'nda bu farklı etken ve süreçlerin sonucunda polijenik bir topografya ortaya çıkmıştır.Nurhak Dağları Oligosende yükselmeye başlamış, Orta Miyosende ise tamamen kara halini almış olup, o zamandan bu yana karstlaşmaya ve fiziksel ayrışmaya maruz kalmıştır. Kuvaterner'in Pleyistosen döneminde de iklim salınımlarından etkilenmiş olup, yüksek kesimler buzullaşmaya maruz kalarak şekillenmiştir.Çalışma daha çok arazi gözlem ve incelemelerine bağlı olarak hazırlanmıştır. Haritaların üretilmesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojisi kullanılmıştır. Sahada ki jeomorfolojik şekil ve birimler haritalanmış ve yorumlanmıştır. Sonuç olarak Nurhak Dağları'nın karst jeomorfolojisi ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Karstik şekillerinden lapyalar, dolinler, uvalalar ve polyeler detaylı olarak ortaya konulmuştur. Yine sahanın buzul jeomorfolojisi ayrıntılı olarak ele alınmış olup buzul şekillerinden sirkler, buzul vadileri ve moren depoları detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Böylece bu çalışmayla ülkemizde yapılan jeomorfoloji çalışmalarına katkı sağlanması hedeflenmiştir.ANAHTAR KELİMELERNurhak Dağları, Jeomorfoloji, Karstik Şekiller, Buzul Şekilleri, Nurhak-Kahramanmaraş

Nurhak Mountains are located in the northeast of Kahramanmaraş province and most of them are within the borders of Nurhak district. As an orographic system, the Nurhak Mountains lie in the southwest-northeast direction within the Southeastern Taurus Mountains.Nurhak Mountains are about 30 km southwest-northeast length and 15 km north-south length. This corresponds to an area of approximately 397 km². Its highest point is Karakaya hill summit (3081 m).Different factors and processes have contributed to the emergence of the geological features of the Nurhak Mountains.These are orogenesis, epirogenesis tectonism, karstification, glacialization and fluvial agent-processes. As a result of these different factors and processes in the Nurhak Mountains, a polygenic topography emerged.It started to rise in the Oligocene in the Nurhak Mountains, and became completely black in the Middle Miocene, and since then it has been subjected to karstification and physical decomposition. During the Pleistocene period of the Quaternary, it was affected by climate oscillations and the high parts were formed by being exposed to glacialization.The study was mostly based on field observations and surveys. Geographical Information Systems (GIS) were used in the production of maps. Geomorphological shapes and forms in the field are mapped and interpreted. As a result, karst geomorphology of Nurhak Mountains is discussed in detail. Lapis, sinkholes, uvalas and poljes of karstic shapes are presented in detail. The glacial geomorphology of the site is also discussed in detail, and the details of the glaciers, circuses, glacial valleys and moraines are discussed in detail. Thus, this study has contributed to the geomorphology studies conducted in our country.KEY WORDSNurhak Mountains, Geomorphology, Karstic Shapes, Glacial Shapes, Nurhak-Kahramanmaraş