Metin değiştirimi bağlamında Türkçe öğretmeni adaylarının yeniden yazma becerilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının metin değiştirimi bağlamında yeniden yazma becerilerini değerlendirmektir. Araştırmanın örneklemini, bir Devlet Üniversitesinin Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında 1-2-3 ve 4. sınıf düzeylerinde öğrenim görmekte olan 223 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğrencilerden `Eğitimli Para` (iyi olmayan) ve `Ölüm Üstüne` (iyi olan) olmak üzere iki farklı nitelikteki metni yeniden yazmaları istenmiştir. Öğrenci metinlerinden elde edilen veriler nicel veri çözümleme teknikleri ile analiz edilmiştir. Bu bağlamda hangi yeniden yazma tekniklerinin ne kadar, hangi yeniden yazma tekniklerinin ne düzeyde ve hangi yeniden yazma tekniklerinin ne amaçla kullanıldıklarını belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen 3 farklı nicel form kullanılmıştır. Yeniden yazılan metinlerin niteliğini ve kelime, cümle, paragraf, metin düzeylerinde hangi değişikliklerin yapıldığını tespit etmek amacıyla da araştırmacı tarafından geliştirilen 2 farklı dereceli puanlama anahtarı kullanılmıştır. Yeniden yazma sürecinde kullanılan teknikleri tespit etmek amacıyla `Bilgilendirici Türdeki Metinlerin Yeniden Yazımının Değerlendirilmesinde Kullanılan Genel Form` oluşturulmuştur. Bu form ekleme, silme, yerine koyma, yer değiştirme, birleştirme ve bölme alt boyutlarından oluşmaktadır. Yeniden yazma sürecinde kullanılan tekniklerin düzeyini belirlemek amacıyla `Bilgilendirici Türdeki Metinlerin Yeniden Yazılan Dil Birimlerine Göre Değerlendirilmesinde Kullanılan Genel Form` oluşturulmuştur. Bu form genel olarak ekleme, silme, yerine koyma, yer değiştirme boyutlarının her biri için ek, kelime, cümle, paragraf; birleştirme ve bölme boyutları için ise kelime, cümle ve paragraf alt boyutlarından oluşmaktadır. Yeniden yazma tekniklerinin kullanım amaçlarını belirlemek için `Bilgilendirici Türdeki Metinlerin Yeniden Yazılma İşlevlerinin Değerlendirilmesinde Kullanılan Genel Form` hazırlanmıştır. Bu form tüm yeniden yazma teknikleri için aynı alt boyutları içermemektedir. Ekleme, silme, yerine koyma, yer değiştirme, birleştirme ve bölme boyutlarının her biri için farklı bir işlev formu oluşturulmuştur. Yeniden yazılan metinlerde kelime, cümle, paragraf ve metin düzeyinde hangi değişikliklerin yapıldığını belirlemek amacıyla `Bilgilendirici Türdeki Metinlerin Yeniden Yazımında Gerçekleştirilen Değişiklikleri Belirlemeye İlişkin Dereceli Puanlama Anahtarı` hazırlanmıştır. Bu ölçek, `Kelime`, `Cümle`, `Paragraf` ve `Metin` olmak üzere 4 alt boyuttan ve (2), (4), (6) olmak üzere 3 puan kategorisinden oluşmaktadır. Yeniden yazılan metinlerin niteliğini belirlemek amacıyla ise `Bilgilendirici Türdeki Metinleri Değerlendirme Puanlama Anahtarı` kullanılmıştır. Bu puanlama anahtarı `Doğruluk`, `Açıklık`, `Tutarlılık` ve `Planlılık` olmak üzere 4 alt boyuttan oluşmaktadır. Her bir alt boyut, 1-5 puan aralığına sahiptir. Öğrencilerin yeniden yazma sürecinde kullandıkları tekniklere ilişkin sonuçlara göre tüm sınıf seviyelerinde yer alan öğrenciler ekleme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` metninde 1352, `Ölüm Üstüne` metninde 1024; silme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` metninde 902, `Ölüm Üstüne` metninde 979, yerine koyma boyutuna yönelik `Eğitimli Para` metninde 925, `Ölüm Üstüne` metninde 1034; yer değiştirme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` metninde 97, `Ölüm Üstüne` metninde 136; birleştirme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` metninde 78, `Ölüm Üstüne` metninde 52; bölme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` metninde 107, `Ölüm Üstüne` metninde 144 değişiklik yapmışlardır. Öğrencilerin yeniden yazma sürecinde kullandıkları tekniklerin düzeylerine ilişkin sonuçlara göre tüm sınıf seviyelerinde yer alan öğrenciler ekleme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` (f=809) ve `Ölüm Üstüne` (f=527) metinlerinde en çok cümle ekleme; en az `Eğitimli Para` metninde cümlecik ekleme, `Ölüm Üstüne` metninde bölüm ekleme (f=1) değişikliği yapmışlardır. Silme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` (f=574) ve `Ölüm Üstüne` (f=509) metinlerinde en çok cümle ekleme; en az `Eğitimli Para` metninde cümlecik silme (f=6), `Ölüm Üstüne` metninde kelime grubu silme (f=4) değişikliği yapılmıştır. Yerine koyma boyutuna yönelik `Eğitimli Para` (f=535) ve `Ölüm Üstüne` (f=522) metinlerinde en çok cümlenin yerine başka bir cümle koyma; en az `Eğitimli Para` metninde kelimenin yerine ek koyma (f=2), `Ölüm Üstüne` metninde ekin yerine kelime koyma değişikliği yapılmıştır (f=3). Yer değiştirme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` metninde en çok kelimenin yerini değiştirme (f=52), `Ölüm Üstüne` metninde cümlenin yerini değiştirme (f=49); en az `Eğitimli Para` metninde paragrafın yerini değiştirme (f=1), `Ölüm Üstüne` metninde kelime grubunun ve paragrafın yerini değiştirme (f=5) değişikliği yapılmıştır. Birleştirme boyutuna yönelik `Eğitimli Para` (f=62) ve `Ölüm Üstüne` (f=36) metinlerinde en çok cümleleri birleştirme; en az `Eğitimli Para` metninde paragrafları birleştirme (f=16), `Ölüm Üstüne` metninde kelimeleri birleştirme (f=1) değişikliği yapılmıştır. Bölme alt boyutuna yönelik `Eğitimli Para` (f=66) ve `Ölüm Üstüne` (f=86) metinlerinde en çok cümleleri bölme; en az `Eğitimli Para` metninde paragrafları bölme (f=41), `Ölüm Üstüne` metninde kelimeleri bölme (f=2) değişikliği yapılmıştır. Bilgilendirici Türdeki Metinlerin Yeniden Yazımında Gerçekleştirilen Değişiklikleri Belirlemeye İlişkin Dereceli Puanlama Anahtarından elde edilen sonuçlara göre öğrenciler yeniden yazdıkları metinlerde genel olarak kelime, paragraf ve metin boyutlarında orijinal metne çok büyük bir oranda bağlı kalmışlardır.Bilgilendirici Türdeki Metinleri Değerlendirme Puanlama anahtarından elde edilen sonuçlara göre yeniden yazılan `Eğitimli Para` metninin Doğruluk boyutunda tüm öğrencilerin 19'u (1) puan, 21'i (2) puan, 35'i (3) puan, 41'i (4) puan, 10'u (5) puan almıştır. Açıklık boyutunda tüm öğrencilerin 13'ü (2) puan, 78'i (3) puan, 30'u (4) puan, 5'i (5) puan almıştır. Açıklık boyutunda (1) puan alan öğrenci olmamıştır. Tutarlılık boyutunda tüm öğrencilerin 18'i (2) puan, 82'si (3) puan, 25'i (4) puan, 1'i (5) puan almıştır. Tutarlılık boyutunda (1) puan alan öğrenci olmamıştır. Planlılık boyutunda tüm öğrencilerin 1'i (1) puan, 16'sı (2) puan, 72'si (3) puan, 35'i (4) puan ve 2'si (5) puan almıştır. Buna göre `Eğitimli Para` isimli metni yeniden yazarken Doğruluk, Açıklık, Tutarlılık ve Planlılık boyutlarının tümünde öğrenciler genellikle (1), (2) ve (3) puan almışlardır. (4) ve (5) puan alan öğrencilerin sayıları oldukça düşüktür. Yeniden yazılan `Ölüm Üstüne` metni Doğruluk açısından değerlendirildiğinde tüm öğrencilerin 7'si (1) puan, 8'i (2) puan, 24'ü (3) puan, 39'u (4) puan, 19'u (5) puan almıştır. Açıklık boyutunda tüm öğrencilerin 1'i (1) puan, 1'i (2) puan, 15'i (3) puan, 24'ü (4) puan, 56'sı (5) puan almıştır. Tutarlılık boyutunda tüm öğrencilerin 1'i (1) puan, 1'i (2) puan, 15'i (3) puan, 24'ü (4) puan, 56'sı (5) puan almıştır. Planlılık boyutunda tüm öğrencilerin 1'i (1) puan, 16'sı (3) puan, 29'u (4) puan, 51'i (5) puan almıştır. Bu boyutta (2) puan alan öğrenci olmamıştır. Buna göre `Eğitimli Para` isimli metni yeniden yazarken Doğruluk, Açıklık, Tutarlılık ve Planlılık boyutlarının tümünde öğrenciler genellikle (4) ve (5) puan almışlardır. (1), (2) ve (3) puan alan öğrencilerin sayıları oldukça düşüktür.

The purpose of this study is to evaluate rewriting skills of preservice Turkish teachers in the context of text transformation. The population of the study consists of 223 preservice teachers attending the 1st, 2nd, 3rd and 4th academic years of the Turkish Language Education Branch of the Department of Turkish and Social Sciences Education in a State University. The students were asked to rewrite two different types of texts, entitled `Paid Education` (poor one) and `On Death` (good one). The data derived from the student texts were analyzed using quantitative data analysis techniques. In this context, 3 different quantitative forms were used by the researcher with a view to determining which rewriting techniques were used and to what extent, at which level, and for which purpose each of the rewriting techniques were used. 2 different scales were also utilized by the researcher in order to describe the quality of rewriting techniques, and which revisions were made at word, sentence, paragraph and text levels. A `General Form Used for Evaluating Rewriting of Informative Texts` was created in order to determine the techniques used in the rewriting process. The form consisted of addition, deletion, substitution, reordering, consolidation and division dimensions. A `General Form Used for Evaluating Informative Texts according to Rewritten Language Units` was created in order to determine the level of techniques used in the rewriting process. The form consisted of suffix, word, sentence, and paragraph sub-dimensions for each of the addition, deletion, substitution, and reordering dimensions, and also of word, sentence and paragraph sub-dimensions for each of the consolidation and division dimensions. A `General Form Used for Evaluating Rewriting Functions of Informative Texts` was created to determine the purposes of use of the rewriting techniques. The form did not include the same sub-dimensions of all rewriting techniques. A separate function form was created for each of the addition, deletion, substitution, reordering, consolidation and division dimensions. A `Scoring Key for Determining the Revisions Made in Rewriting Informative Texts` was prepared in order to determine which revisions were made in the rewritten text at word, sentence, paragraph and text levels. This scale consisted of 4 dimensions including `Word, `Sentence`, `Paragraph`, and `Text`, and 3 score categories including (2), (4) and (6). A `Scoring Key for Evaluating Informative Texts` was used to determine the quality of rewritten texts. This scoring key consisted of 4 sub-dimensions including `Accuracy`, `Clarity`, `Consistency` and `Organization`. Each sub-dimension had a score interval between 1 and 5. According to the results of the techniques used by the students in the rewriting process, the students in all academic year levels made 1352 and 1024 revisions with respect of the addition dimension in the `Paid Education` and `On Death` texts, respectively; 902 and 979 revisions with respect to the deletion dimension in the `Paid Education` and `On Death` texts, respectively; 925 and 1034 revisions with respect to the substitution dimension in the `Paid Education` and `On Death` texts, respectively; 97 and 136 revisions with respect to the reordering dimension in the `Paid Education` and `On Death` texts, respectively; 78 and 52 revisions with respect to the consolidation dimension in the `Paid Education` and `On Death` texts, respectively; 107 and 144 revisions with respect to the division dimension in the `Paid Education` and `On Death` texts, respectively. According to the results regarding the level of techniques used by the students in the rewriting process, the most common revisions made by the students in all academic year levels were addition of a sentence in the `Paid Education` (f=809) and `On Death` (f=527) texts; and the least common revisions they made were addition of a phrase in the `Paid Education` text, and addition of a section in the `On Death` (f=1) text. The most common revisions made by the students with respect to the deletion dimension were addition of a sentence in the `Paid Education` (f=574) and `On Death` (f=509) texts; and the least common revisions they made were deletion of phrases in the `Paid Education` text (f=6), and deletion of a group of words in the `On Death` text (f=4). The most common revisions made by the students with respect to the substitution dimension were insertion of another sentence instead of a sentence in the `Paid Education` (f=535) and `On Death` (f=522) texts; and the least common revisions they made were replacement of a word by a suffix in the `Paid Education` text (f=2), and replacement of a suffix by a word in the `On Death` text (f=3). The most common revisions made by the students with respect to the displacement dimension were displacement of a word in the `Paid Education` text (f=52) and displacement of a sentence in the `On Death` text (f=49); and the least common revisions they made were the displacement of a paragraph in the `Paid Education` text (f=1), and the displacement of a group of words and paragraphs in the `On Death` text (f=5). The most common revisions made by the students with respect to the consolidation dimension were consolidation of sentences in the `Paid Education` (f=62) and `On Death` (f=36) texts; and the least common revisions they made were consolidation of paragraphs in the `Paid Education` text (f=16), and consolidation of words in the `On Death` text (f=1). The most common revisions made by the students with respect to the division dimension were sentence divisions in the `Paid Education` (f=66) and `On Death` (f=86) texts; and the least common revisions they made were division of paragraphs in the `Paid Education` text (f=41), and division of words in the `On Death` text (f=2). According to the results obtained from the Scoring Key for Determining the Revisions Made in Rewriting Informative Texts, the students were, to a large extent, loyal to the original text in respect of word, paragraph and text dimensions in their rewritten texts.According to the results obtained from the Scoring Key for Evaluating Informative Texts, 19, 21, 35, 41, and 10 out of all the students got 1, 2, 3, 4, and 5 points, respectively, in the Accuracy dimension of the rewritten `Paid Education` text. 13, 78, 30, and 5 out of all the students got 2, 3, 4, and 5 points, respectively, in the Clarity dimension. No students got 1 point in the Clarity dimension. 18, 82, 25, and 1 out of all the students got 2, 3, 4, and 5 points, respectively, in the Consistency dimension. No students got 1 point in the Consistency dimension. 1, 16, 72, 35, and 2 out of all the students got 1, 2, 3, 4. and 5 points, respectively, in the Organization dimension. Accordingly, the students generally got 1, 2 and 3 points in all Accuracy, Clarity, Consistency, and Organization dimensions while rewriting the `Paid Education` text. The number of students who got 4 and 5 points was quite low. When the rewritten `On Death` text was evaluated in terms of Accuracy, 7, 8, 24, 39, and 19 out of all the students got 1, 2, 3, 4, and 5 points, respectively. 1, 1, 15, 24, and 56 out of all the students got 1, 2, 3, 4, and 5 points, respectively, in the Clarity dimension. 1, 1, 15, 24, and 56 out of all the students got 1, 2, 3, 4, and 5 points, respectively, in the Consistency dimension. 1, 16, 29, and 51 out of all the students got 1, 3, 4, and 5 points, respectively, in the Organization dimension. No students got 2 points in this dimension. Accordingly, the students generally got 4 and 5 points in all Accuracy, Clarity, Consistency, and Organization dimensions while rewriting the `Paid Education` text. The number of students who got 1, 2 and 3 points was quite low.